Suicide by cop: moeilijk te herkennen en in Nederland zeldzaam
Het komt in Nederland zelden voor dat iemand de politie uitlokt om zichzelf te laten doodschieten, zoals maandag vermoedelijk gebeurde in Schiedam. Volgens Jaap Timmer, hoofddocent maatschappelijke veiligheid aan de Vrije Universiteit, gaat het om ongeveer 5 procent van alle dodelijke schietincidenten waarbij de politie betrokken is.
"In veel gevallen waarin iemand op dergelijke manier aan zijn of haar eind probeert te komen, mislukt het", zegt Timmer. "Het kan bijvoorbeeld worden voorkomen door met diegene te onderhandelen. Het gebeurt ook wel dat diegene zichzelf al van het leven berooft, terwijl de politie nog onderweg is."
De 21-jarige man die maandag in Schiedam werd doodgeschoten door de politie, belde kort daarvoor zelf 112 om te zeggen dat hij was beroofd. Hij gaf een signalement van de dader, dat overeenkwam met dat van hem zelf. Toen de agenten aankwamen, daagde hij volgens ooggetuigen de agenten uit om hem neer te schieten.
Psychiatrische achtergrond
Het is heel lastig om vooraf vast te stellen of iemand erop uit is om zichzelf te laten doodschieten door de politie, zegt Timmer. "Dat kan alleen als je weet wat voor iemand het is. Het blijkt achteraf vaak te gaan om personen met een psychiatrische achtergrond, een depressie of een traumatische ervaring. Als je dat van tevoren weet, kun je signalen herkennen."
Vaak is er geen tijd om de geschiedenis van zo iemand in kaart te brengen. "Als de politie weet dat diegene een wapen heeft, zoals maandag in Schiedam, staan agenten meteen op scherp. En dat is in de meeste gevallen maar goed ook."
Dit gebeurt in Nederland te weinig om agenten er specifiek op te trainen.
In Canada en de Verenigde Staten komen situaties als in Schiedam veel vaker voor. "Er zijn onderzoekers die zeggen dat in Canada ongeveer de helft van alle dodelijke schietincidenten waarbij de politie betrokken is een 'suicide by cop' is. In de VS zou dat ongeveer een op de tien gevallen zijn."
Politieagenten worden nauwelijks getraind op dit soort zelfdodingen, zegt Timmer. "Daarvoor gebeurt het in Nederland veel te weinig. Er is al weinig tijd om te trainen op situaties die veel vaker voorkomen. Het loont dus nauwelijks om hier speciale aandacht aan te geven."
