Waar is het Y-chromosoom van de neanderthaler gebleven?

Onderzoekers hebben het Y-chromosoom van een 50.000 jaar oude neanderthaler uit Spanje onderzocht. Daaruit blijkt dat dit mannelijke Y-chromosoom niet voorkomt in het genetisch materiaal van de moderne mens, terwijl er wel andere sporen van neanderthalers in ons genetisch materiaal te vinden zijn.

Dat betekent volgens de onderzoekers dat neanderthalermannen geen mannelijke nazaten hebben verwekt bij mensen. Onderzoekers speculeren nog waarom er geen jongetjes werden geboren.

In een publicatie in het American Journal of Human Genetics suggereren de onderzoekers dat het Y-chromosoom van neanderthalers niet samen kon gaan met menselijke chromosomen. Neanderthalermannen en mensenvrouwen konden daardoor geen mannelijke nazaten krijgen, omdat het lichaam van de vrouw het onbekende Y-chromosoom afstootte.

De zwangerschap van een jongetje werd dan voortijdig afgebroken. Alleen meisjes, met twee X-chromosomen, konden uit deze vermenging tussen vrouwen en neanderthalermannen voortkomen.

Oorlogszuchtig

Hoogleraar paleontologie Jelle Reumer van de Universiteit Utrecht heeft nog een andere theorie waardoor het Y-chromosoom van de neanderthaler niet aan de mens is doorgegeven.

"De mens is niet zo'n leuke diersoort. Mensen zijn oorlogszuchtig", zei hij in Nieuws en Co op NPO Radio 1. Zo'n 50.000 jaar geleden trok de homo sapiens vanuit Afrika naar Europa en trof daar de neanderthaler aan. Het is volgens Reumer zeker niet ondenkbaar dat de mensen bij die ontmoeting de neanderthalermannen doodden en de neanderthalervrouwen verkrachtten.

"Je slaat de mannetjes de schedel in en gaat er met de vrouwtjes vandoor. Ook nu gebeurt dat nog regelmatig. Denk aan de oorlog in Joegoslavië waarbij vele vrouwen zijn verkracht en de seksslavinnen van IS."

'Pure liefde?'

Uit die verkrachtingen kunnen kinderen voortkomen die dan het Y-chromosoom van de homo sapiens meekregen. Het Y-chromosoom van de neanderthaler stierf daardoor uit, want neanderthalervrouwen gaven alleen het X-chromosoom door.

"Maar", zo voegt Reumer eraan toe, "het kan natuurlijk ook pure liefde zijn geweest tussen neanderthalervrouwen en mensenmannen".