NOS NieuwsAangepast

'Eemshaven wordt stopcontact van Nederland'

Door redacteur Sander Warmerdam

"Wat zich hier afspeelt, is echt een enorme ommekeer. Waar vroeger hier diepe armoede was en men het gevoel had 'we liggen altijd achter', is er nu het gevoel 'we zijn sterker'". Max van den Berg, de commissaris van de Koningin in Groningen, is duidelijk trots op de nieuwe weg die Noord-Nederland is ingeslagen.

Sinds een jaar of acht profileert het Noorden van Nederland zich als energieregio. Of, want dat klinkt nou eenmaal lekkerder, als 'Energy Valley'. Overal in Groningen, Friesland, Drenthe en Noord-Holland zijn projecten die iets met energie te maken hebben. Duurzame energieprojecten zoals windmolens en groen gas, maar ook gedateerde, zoals kolencentrales.

Meer dan 400 bedrijven, overheden en kennisinstellingen hebben de handen ineen geslagen om het noorden eindelijk op de kaart te zetten. Want Noord-Nederland voelt dat dit wel eens de hoofdprijs zou kunnen zijn waar ze zo vaak naast hebben gegrepen. Laatste teleurstelling: het schrappen de Zuiderzeelijn in 2007.

Niet negeren

Van den Berg heeft zich erin vastgebeten. Den Haag kan het Noorden nu niet negeren, vindt hij: "Hier vindt op dit moment 23 miljard aan investeringen alleen op energiegebied plaats. We zijn de grootste bouwput van heel Nederland. Dat negeren is natuurlijk dom. Men moet gewoon zeggen: hier ligt een geweldige kans, Noord-Nederland, voor heel Nederland. Verbind dat energieverhaal met de rest van Europa. We zijn hier gewoon een centrum."

Om effectief te kunnen lobbyen in binnen- en buitenland is de stichting Energy Valley opgericht. Een PR-paraplu waaronder grote spelers als de Gasunie, NUON en de provincies samenwerken en overleggen met kleine innovatieve en duurzame bedrijven als E-kwadraat uit Leeuwarden. Een van de grootste overwinningen voor directeur Gerrit van Werven was de vermelding van Energy Valley in het regeerakkoord van Rutte 1. Eindelijk erkenning.

Internationale blik

Toch heeft het Noorden die Haagse erkenning steeds minder hard nodig. Binnen de Europese Unie kan de regio steeds onafhankelijker opereren en over de grenzen van Nederland heen kijken. De blik gaat steeds vaker naar het oosten in plaats van naar het westen.

Van den Berg: "We zien onszelf als een gateway naar het oosten, naar Duitsland toe. En hier voor onszelf hebben we ook wel het gevoel, eindelijk: we kunnen stevig op onze eigen benen staan en we zijn niet meer zo afhankelijk van Den Haag. Dus we kijken ook vooral naar Europa en Brussel om samen met hen ook in dat Europese verhaal een stevige basis vanuit onze regio te leggen."

Een zienswijze die wordt gedeeld door de minister van Buitenlandse Zaken, Uri Rosenthal. "Het is logisch dat Groningen zijn verbindingen zoekt naar de deelstaten in Duitsland die aan Groningen grenzen. De landsgrenzen zullen er minder toe doen, laten we daar ook duidelijk over zijn. De tijd is wat dat betreft in tien, twintig jaar enorm veranderd."

Grote investeringen

De veranderde tijden zijn af te meten aan de grootte van de investeringen die worden gedaan in de Eemshaven. Ooit de haven van een wegkwijnende, krimpende regio. Nu wordt er binnen enkele jaren 6 miljard euro geïnvesteerd. Twee keer zoveel als in de Maasvlakte bij Rotterdam of de Noord-Zuidlijn in Amsterdam.

Google zit er met een groot datahotel, Microsoft denkt ook aan een vestiging. Door de concentratie van (uiteindelijk) vier elektriciteitscentrales in Eemshaven kan er maar één conclusie zijn, zegt Harm Post, directeur van het havenbedrijf: "De Eemshaven wordt het stopcontact van Nederland."

Nuchtere geluiden

Toch zijn er ook nuchtere geluiden te horen over alle investeringen en ontwikkelingen. Teun Jan Zanen, lid van Provinciale Staten voor de Partij van het Noorden: "Ja, dat lijkt heel wat. Maar het moet nog gebeuren. En wat dat betreft zijn er nog vele tegenslagen mogelijk."

"Om te beginnen de elektriciteitscentrales. Dat zijn hele grote joekels die gebouwd moeten worden, maar daar is een hoop weerstand tegen, zowel van overheidswege als vanuit de bevolking. Kan best zijn dat het nog vastloopt. Het is zelfs heel waarschijnlijk dat dat voor langere tijd gebeurt."

Zanen doelt op de milieuvergunningen van de twee centrales die in aanbouw zijn, van NUON en Essent. Daar lopen momenteel procedures tegen bij de Raad van State en het Europese Hof van Justitie in Luxemburg. De bouw gaat door, maar er is geen honderd procent garantie dat de vergunningen uiteindelijk niet kunnen worden ingetrokken.

Kolen als compromis

Commissaris van de koningin Van den Berg ziet de vervuilende kolencentrale van Essent als een compromis. Eén kolencentrale, "de modernste van Europa, dat wel", wordt volgens hem geaccepteerd in de overgangsperiode naar duurzame energie.

En dat de noordelijke Energy Valley in de komende decennia een voortrekkersrol zal vervullen staat voor hem vast. "Nederland heeft ons nodig. We leveren veertig procent van de totale energieproductie in Nederland. We zijn verbonden met de wereld, een compleet nieuw gevoel. En dat voor een regio die vroeger zo in problemen zat. Het is eigenlijk een unieke ervaring."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl