Samenwerking moet Rotterdamse chemiesector overeind houden

De chemie- en raffinagebedrijven in en rond Rotterdam gaan een sombere toekomst tegemoet, vrezen het ministerie van Economische Zaken en het Rotterdamse Havenbedrijf. Daarom ligt er een actieplan dat de bedrijven in de regio, die grotendeels afhankelijk zijn van de petrochemie, moet helpen overleven.

In dat plan staan tal van aanbevelingen over betere samenwerking tussen bedrijven en overheden in de regio en een vermindering van het energieverbruik en de CO2-uitstoot.

Sjaak Poppe, woordvoerder van Havenbedrijf Rotterdam, vertelt over de achilleshiel van de sector: "Veel bedrijven zijn met leidingen aan elkaar geknoopt", legt hij uit. "Dat maakt ze ook kwetsbaar. Op het moment dat je buurman uitvalt en je hebt geen voorraad, dan zit je klem, dan moet je ook je eigen levering stopzetten."

Het zogenoemde chloorcluster van Rotterdam is bijvoorbeeld een belangrijke spil in het industriegebied. AkzoNobel levert chloor dat andere bedrijven in het gebied verwerken en gebruiken om producten mee te maken, zoals pvc. Juist omdat de ondernemingen sterk van elkaar afhankelijk zijn, kunnen ze samenwerken om de levering te garanderen en kosten te verlagen.

Efficiënter

De stoom en warmte die fabrieken veroorzaken, kunnen gebruikt worden als duurzame energiebron. Dat gebeurt al, maar het is nog te veel op afzonderlijke bedrijven gericht. Een overkoepelend systeem dat bijvoorbeeld de stoom opvangt en weer verdeelt is efficiënter.

Hetzelfde geldt voor verschillende waterstromen, zoals afval- en koelwater, en slib. Een centraal systeem maakt een betere verwerking mogelijk.

Netwerk

Ook de koolstofdioxide die bedrijven uitstoten, kan beter benut worden. Zo verstoken veel glastuinders nog aardgas om de CO2 te krijgen die ze nodig hebben voor de groei van hun planten. In plaats daarvan kunnen ze de CO2 gebruiken die fabrieken in de regio uitstoten.

Er bestaat al een CO2-netwerk van de haven naar de glastuinbouw in Zuid-Holland, maar daar zijn maar twee fabrieken op aangesloten. Dat moeten er dus meer worden. Verder is het de bedoeling dat de lege gasvelden voor de kust, waarin nu overtollig CO2 wordt opgeslagen, straks zijn aangesloten op bedrijven die CO2-afnemen, zoals glastuinders.

Commissaris

Een belangrijk voorstel uit het plan is het aanstellen van iemand die de regie neemt. "Bedrijven zijn van nature toch erg op zichzelf gericht, op hun eigen productie", aldus Poppe. "Het advies is daarom: benoem een commissaris die de sector kent, die gezag heeft en als het ware boven de partijen staat."

Hoofdkantoren van chemie- en raffinagebedrijven zijn vaak over de hele wereld verspreid, van Houston of Singapore tot Tokio. "De commissaris kan ze bewegen om samen te werken. Zo van: 'jongens, je moet verder kijken'", vertelt Poppe. "Je krijgt zoiets pas van de grond als een groot aantal partijen meedoet. Daar blijft het nu te vaak op hangen."

Wie betaalt?

Voor zo'n aanjager is geld nodig, 2 miljoen euro per jaar, volgens het plan. Ook de andere maatregelen kosten natuurlijk geld. Maar een schatting van het benodigde bedrag staat niet in de voorstellen.