Mensenrechten, de achilleshiel van sjeik Salman

De topfavoriet voor de FIFA-presidentsverkiezingen van komende vrijdag, sjeik Salman bin Ibrahim Al-Khalifa, heeft een zwakke plek. Diverse partijen beweren dat er "overtuigend bewijs" is dat de sjeik in 2011 betrokken was bij het identificeren van sporters die deelnamen aan de opstand in Bahrein tijdens de Arabische lente.

Honderd sporters, onder wie voetballers uit het nationale team, zijn volgens Salmans critici gearresteerd zijn. Enkelen zouden zelfs zijn gemarteld.

De sjeik, lid van de koninklijke familie van Bahrein, heeft de aantijgingen altijd ontkend. Zo zei hij in november 2015 tegen persbureau AP: ''Het heeft geen zin een leugen te ontkennen, want dat is het. Bij verkiezingen heb je helaas altijd van dit soort vuile trucs en leugens. Maar de werkelijkheid is zo helder als de zon vandaag, dus ik maak me geen enkele zorgen. Maar het doet wel pijn. Want je hoort zaken die ver voorbij de realiteit zijn."

'Overtuigend bewijs'

Hij beweert dat de commissie die de atleten moest aanwijzen nooit bij elkaar is geweest. Volgens mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch en New FIFA Now is er "overtuigend bewijs" dat deze verklaring van de sjeik weerlegt.

De kans is levensgroot dat sjeik Salman komende vrijdag voor vier jaar wordt gekozen als nieuwe FIFA-voorzitter. Salman lijkt de stemblokken Azië en Afrika reeds achter zich te hebben en stevent volgens de bookmakers af op een glorieuze overwinning in Zürich. Echter, de huidige voorzitter van het Aziatische voetbal heeft nog veel vragen onbeantwoord gelaten rond de mensenrechtenkwestie. Juist bij de organisatie die al vijf jaar wordt geteisterd door omkoopschandalen, corruptie en arrestaties, is de roep om een 'schone' leider groot.

'Loyaliteit jegens een moorddadig regime'

Het gerenommeerde Human Rights Watch, de Bahreinse mensenrechtenorganisatie BIRD, actiegroep New Fifa Now en de internationale vakbond ITUC uiten stevige kritiek op sjeik Salman vanwege de kwestie. Nick McGeehan, de specialist van Human Rights Watch inzake de Golfstaten, zegt: ''Er is een overtuigende en consistente bewijslast die ernstige vragen oproept over Salman’s daden in 2011.''

Om daaraan toe te voegen: ''De ernstigste beschuldiging is dat hij een commissie heeft voorgezeten die loyaliteit jegens een moorddadig regime eiste en spelers en atleten heeft geïdentificeerd tegen wie de autoriteiten daarna optraden. Totdat sjeik Salman op bevredigende wijze zijn rol in deze incidenten kan uitleggen, lijkt Sepp Blatter bij hem vergeleken niet meer dan een koorknaap.’’

Sponsorbrief

BIRD, een Bahreinse mensenrechtenorganisatie die gevestigd is in Londen, schreef op 21 januari 2016 een brandbrief aan de hoofdsponsors van de FIFA. ''Er is geloofwaardig en alarmerend bewijs dat sjeik Salman, in zijn rol als voorzitter van de voetbalbond en secretaris-generaal van de Supreme Council of Youth and Sport, het overheidsorgaan dat toezicht houdt op de Bahreinse sport, bestuurlijk betrokken was bij politiek gemotiveerde sancties tegen voetballers, atleten en clubs. Getroffen spelers hebben verklaard dat zij gemarteld zijn in die periode.''

BIRD (Bahrain Institute for Rights and Democracy) wil de sponsors er met de brief op wijzen dat deze kwestie verschillende vragen oproept. ''Het is zeer zorgelijk dat de FIFA nog geen substantieel onderzoek heeft gedaan naar de rol van sjeik Salman. Zijn reactie op vragen van de media over zijn rol heeft weinig van deze zorgen weggenomen.''

Urgente vragen

In de slotverklaring schrijft BIRD: ''In onze visie roept het bewijs urgente vragen op betreffende het mogelijke mensenrechten-effect van zijn kandidatuur en mogelijke presidentschap en FIFA's beslissing om hem toe te laten tot deze verkiezing. Tegelijkertijd dreigt voor FIFA en zijn sponsors verdere reputatieschade. Daarom willen we onze zorgen met u delen.''

Geen van FIFA's sponsors heeft zich echter openlijk uitgelaten over de kwestie.

Sharan Burrow, de voorzitter van de internationale vakbond ITUC, windt er geen doekjes om: ''Wij zeggen tegen sjeik Salman: 'Wat heeft u te verbergen? Bent u te bang om vragen over mensenrechtenschending te beantwoorden?' Wij kennen de mensen die fysiek gemarteld zijn en gearresteerd. We kennen deze mensen. Het zijn spelers. Voetbalspelers.''

Burrow, die ook voetballers in Bahrein vertegenwoordigt, voegt daaraan toe: ''Je kunt geen kandidaat zijn die pretendeert FIFA te kunnen hervormen als je bang bent om vragen van de pers, het publiek en de fans te beantwoorden. Dit zijn ook de arbeiders die voetbal maken tot wat het is.''

'Was het een wonder?'

Jaimie Fuller, een van de drijvende krachten achter de actiegroep New FIFA Now, twijfelt niet aan de betrokkenheid van de sjeik bij de commissie: ''Er is geen twijfel dat hij betrokken was en dat hij de commissie die de atleten moest identificeren heeft voorgezeten. Het is bewezen, niet alleen in de nationale pers van Bahrein, dat de commissie minstens twee keer bij elkaar is geweest. De resultaten van de bijeenkomsten zijn zelfs gepubliceerd op de website van de commissie.''

''Het is echt bizar dat sjeik Salman volhoudt dat het nergens om ging, dat er niets is gebeurd. Hoe ziet hij het dan? Dat het gewoon een wonder was dat 150 atleten zijn opgepakt, gevangen gezet en sommige van hen gemarteld? Dit is geen complottheorie, dit is een feit.''

De voetbalwereld is voorzichtiger. KNVB-voorzitter Michael van Praag zegt FIFA's topfavoriet verschillende keren te hebben ontmoet. ''Sjeik Salman is een zeer goed opgevoede gentleman, die volgens mij heel erudiet is. Een hele rustige man en een strateeg.'' Over de mensenrechtenkwestie zegt Van Praag: ''Ik ken die verhalen. Maar u zegt het zelf al goed. Er gaan verhalen. Dat is allemaal niet zeker. Ik reageer pas op dingen die echt zeker zijn.''

Tegenkandidaat prins Ali bin Al-Hoessein heeft concurrent sjeik Salman aangesproken op het feit dat hij als sportbestuurder in de ogen van Ali de sporters in Bahrein onvoldoende heeft beschermd, ten tijde van de opstand in Bahrein. ''Hoe wil je het respect van de hele wereld en spelers over de hele wereld verdienen als je niet eens voor je eigen spelers kunt zorgen? Als je niet voor je eigen spelers zorgt, niet voor hen opkomt, dan is dat een probleem op zichzelf, politiek of niet."

Sjeik Salman wacht in Zürich rustig af

Nick McGeehan van Human Rights Watch vindt dat de kwestie tot dusverre opvallend weinig stof doet opwaaien. ''Het zijn de media en de mensenrechtenorganisaties die dit verhaal aankaarten. Maar van de kant van de sponsors blijft het stil. En uit de voetbalwereld komen weinig kritische geluiden, ongelooflijk eigenlijk. Waarom spreken de mensen die de meeste invloed kunnen aanwenden zich niet krachtiger uit?''

Sjeik Salman zelf wacht, vermoeid van een verkiezingsreis over de wereld, in Zürich rustig de verkiezingen van vrijdag af. Intussen heeft hij in reactie op de commotie rond zijn betrokkenheid bij de mensenrechtenkwestie van 2011 een cluster van elf mensenrechtenorganisaties uit de Arabische wereld gemobiliseerd voor een campagne om hem te steunen als opvolger van Sepp Blatter, onder de slogan: "Yes for Salman FIFA Presidency".

Een verzoek van de NOS aan sjeik Salman om te reageren op de aantijgingen van de mensenrechtenorganisaties bleef onbeantwoord.