Schrijfster Harper Lee overleden

De Amerikaanse schrijfster Harper Lee is op 89-jarige leeftijd overleden in haar woonplaats Monroeville. Ze is vooral bekend van haar boek To Kill a Mockingbird dat in 1960 werd gepubliceerd en in het Nederlands vertaald is als Spaar de Spotvogel.

To Kill a Mockingbird werd onder meer bekroond met de Pulitzerprijs voor literatuur. Het staat op de boekenlijst van veel Amerikaanse scholen en er zijn circa 40 miljoen exemplaren van verkocht.

Na deze roman bleef het een halve eeuw lang stil rond de schrijfster, tot in 2015 bekend werd dat een vergeten manuscript was teruggevonden. De 89-jarige schrijfster liet het aan een paar mensen lezen die haar aanraadden het te publiceren. Go Set a Watchman verscheen in juli 2015.

Rassendiscriminatie

Lee groeide op in Monroeville in de staat Alabama in het zuiden van de Verenigde Staten. Hier was het in de jaren 30 van de vorige eeuw met de rechten van de zwarte bevolking slecht gesteld.

Op de middelbare school kreeg ze belangstelling voor literatuur, maar ze ging toch rechten studeren aan de universiteit van Alabama. Ze maakte haar studie niet af en vertrok in 1949 naar New York waar ze ging werken op de boekingsafdeling van een vliegmaatschappij. In haar vrije tijd schreef ze een serie korte verhalen over het leven in het zuiden van de Verenigde Staten. Die bood ze aan bij een uitgever die haar vroeg ze te verwerken tot een roman.

Voor kerstmis 1956 kreeg ze van haar vrienden een cheque die het haar mogelijk maakte zich een jaar lang volledig op het schrijven te richten. Dat resulteerde in het wereldberoemde boek To Kill a Mockingbird.

Dat boek gaat over de ongelijkheid tussen blank en zwart in het zuiden van de Verenigde Staten in de jaren dertig. De hoofdpersoon Scout Finch en haar oudere broer krijgen ermee te maken als hun vader, advocaat Atticus, een zwarte man verdedigt die ten onrechte wordt beschuldigd van verkrachting.

Het boek werd een grote bestseller en kreeg lovende kritieken. Zelf had Lee daar niet op gerekend. "Ik hoopte op een snelle en genadige dood door de critici. Toch hoopte ik ook een beetje dat iemand het goed genoeg zou vinden om me aan te moedigen. Maar dat werd dus heel veel aanmoediging en dat was op een bepaalde manier net zo angstaanjagend als de snelle, genadige dood die ik had verwacht."

In Koelen Bloede

Na Mockingbird publiceerde Lee nog een aantal artikelen, maar een nieuw boek kwam er nooit. Ze werkte een tijd lang aan een vervolg op de roman, maar maakte dat niet af. In de jaren 80 begon ze aan een non-fictieboek over een seriemoord in Alabama, maar ook daar was ze niet tevreden over.

Wel hielp ze een andere schrijver op weg. In haar jeugdjaren was ze het buurmeisje van Truman Capote met wie ze levenslang bevriend bleef. Capote stond ook model voor het personage Dill in Mockingbird.

Harper Lee hielp hem met zijn onderzoek voor het boek In Cold Blood (In Koelen Bloede). Samen reisden ze naar Kansas om de viervoudige moord die centraal staat in het boek te onderzoeken.

Een andere grote vriendschap ontwikkelde zich tussen Harper Lee en de acteur Gregory Peck, die de rol van advocaat Atticus speelt in de verfilming van Mockingbird. Peck's kleinzoon, Harper Peck, is naar haar vernoemd.

Over de verfilming van haar boek in 1962 door Horton Foote zei Harper Lee: ik denk dat het een van de beste boekverfilmingen ooit is. Gregory Peck kreeg een Oscar voor zijn rol in de film.

Harper Lee kreeg in 2007 de Medal of Freedom uitgereikt door president George W. Bush en in 2010 de National Medal of Arts door president Obama.

In 2013 kreeg ze een ​conflict met haar nieuwe literair agent. Volgens Lee zou die haar financieel gedupeerd hebben en sinds 2007 niets hebben betaald voor de rechten en royalties op het boek. Lee was door een beroerte half blind en slechthorend geworden en daar zou de literair agent gebruik van hebben gemaakt. De zaak werd uiteindelijk geschikt.

Flashbacks

In februari 2015 maakte Lee bekend dat een manuscript van haar was gevonden in een kluis van haar uitgeverij. De roman Go Set a Watchman is een vervolg op de wereldberoemde klassieker To Kill a Mockingbird, hoewel het eerder werd geschreven.

Correspondent Arjen van der Horst maakte juli vorig jaar een reportage over Harper Lee naar aanleiding van de vondst van het manuscript.

Het verhaal gaat over de volwassen vrouw Scout, die flashbacks heeft uit haar kindertijd. Harper Lees uitgever overtuigde de schrijfster er destijds van het verhaal om te schrijven naar het perspectief van een jonge Scout. Dat resulteerde in To Kill a Mockingbird.

Na de aankondiging van Lee stelde de staat Alabama een onderzoek in naar de mentale gesteldheid van Lee om te bepalen of ze zelf in staat was te beslissen over de publicatie van haar tweede boek. Uit het onderzoek bleek dat Lee er bewust mee had ingestemd.

Lee liet later in de New York Times weten dat ze zich "extreem gekwetst en vernederd" had gevoeld door deze twijfels over haar besluitvaardigheid.