Marokkanen stranden in Griekenland en gaan terug naar huis

• Conny Keessen

  Correspondent Griekenland

Drie Marokkaanse jongens zitten in Athene op een bankje naast de ingang van de IOM, de Internationale Organisatie voor Migratie. Ze bekijken papieren die een van hen in zijn hand heeft. "Ik vlieg op 17 februari terug naar Marokko", zegt Moussadi. "Terug naar mijn vrouw, zoontje en familie."

Blij kijkt hij er niet bij, eerder vertwijfeld. "Er is geen enkele kans hier in Griekenland. We hebben geprobeerd de Grieks-Macedonische grens over te komen, maar dat is niet gelukt. We zijn gearresteerd, hebben vastgezeten, en hebben nu geen geld meer."

De drie jongemannen, tussen de 18 en 23 jaar, hebben onderdak gekregen in een opvangcentrum in een hockeystadion nabij het oude vliegveld van Athene. Ze zitten daar samen met nog een paar honderd Marokkanen, van wie de meesten ook een aanvraag hebben gedaan om vrijwillig terug te keren naar hun vaderland.

Marokkanen

"Half december konden we dit noodprogramma starten, volledig gefinancierd door de Europese Commissie", vertelt Daniel Esdras, directeur van de IOM in Athene. "En zo'n 70 procent van de aanvragen komt van Marokkaanse migranten. Verder van mensen uit andere Noord-Afrikaanse landen en Iraniërs." In de eerste drie weken van dit jaar, zo blijkt uit cijfers van de IOM, hebben 262 Marokkanen gebruikgemaakt van het vrijwillige terugkeerprogramma.

Zij behoren tot de groep die min of meer 'opgesloten' zit in Griekenland; sinds november vorig jaar wordt het alleen Syrische, Iraakse en Afghaanse vluchtelingen toegestaan de Grieks-Macedonische grens over te steken. De andere worden door de Macedonische autoriteiten gezien als economische migranten.

"Ik heb het drie keer geprobeerd", vertelt Mousadi. "Vier keer, vijf keer", roepen andere Marokkaanse jongens die zich inmiddels bij hun drie landgenoten buiten hebben gevoegd. Stuk voor stuk zien ze er moe, mager en soms wanhopig uit. De hoop om werk te vinden in Europa is weg.

1000 terugkeerders

Daniel Esdras ziet ze nu elke dag komen; hij schat dat er aan het eind van deze maand waarschijnlijk rond de 1000 mensen zullen zijn teruggekeerd. "Onze medewerkers gaan naar het detentiecentrum in Korinthe op een uur van Athene om ons terugkeerprogramma uit te leggen. Dat doen we ook in de opvangcentra in Athene. We werken al in Lesbos en dat gaan we doen in alle hotspots zodra ze klaar zijn."

De IOM voert al jarenlang een terugkeerprogramma uit, maar vorig jaar zomer stopte dat door alle politieke en financiële perikelen in Griekenland. De Griekse overheid had geen geld meer, de steun vanuit Europa werd vertraagd. "Gelukkig was er een noodfonds beschikbaar om het in ieder geval voor deze specifieke groep weer op te starten", zegt Esdras.

Geld

"Er is geen werk in Marokko, maar hier ook niet", zegt Moussadi, die meer dan twee maanden in Griekenland is. Hij heeft zich erbij neergelegd dat zijn Europese droom voorbij is. Hij weet nog niet dat hij geld meekrijgt op zijn terugreis.

"Jazeker", bevestigt Esdras: "Als ze in het vliegtuig stappen, krijgen ze 400 euro mee. Om in ieder geval weer een begin te maken in hun land. Om ze een beetje hoop en waardigheid te geven."