Spaanse puzzel na verkiezingen nog lang niet gelegd
Spaanse partijen moeten na de parlementsverkiezingen van zondag een bijna onmogelijke puzzel leggen om een regeervorm te vinden. Vanochtend deed de nieuwe liberale partij Ciudadanos een handreiking: ze wil met de twee traditionele grote partijen onderhandelen over een 'pact'.
Maar zo'n pact lijkt niet direct kansrijk. De leider van de sociaal-democratische PSOE zei kort na deze handreiking in een gesprek met premier Rajoy dat hij niet wil samenwerken met diens centrum-rechtse Partido Popular.
Bij de verkiezingen kreeg de PP 120 van de 350 zetels; ze raakte daarmee dus de absolute meerderheid kwijt. Een coalitieregering kende Spanje niet eerder en het lijkt erop dat de partijen daar ook voorlopig niet aan denken, ook Ciudadanos niet.
Ciudadanos-leider Albert Rivera gaf vanmorgen in een persconferentie aan dat hij in ieder geval aan tafel wil met premier Rajoy en Pedro Sanchez, de leider van de grootste oppositiepartij PSOE. Rivera benadrukte dat dit geen voorstel is voor een coalitieregering van drie partijen.
Dit gaat niet over personen of over partijen, maar over stabiliteit.
Rivera stelt voor dat ze een 'pact' sluiten, een gedoogconstructie bedenken, zodat er op korte termijn een stabiele regering gevormd kan worden. Hij riep de twee grote partijen op in het belang van het land te denken. "Dit gaat niet over personen of over partijen, maar over stabiliteit."
Het moment voor de verklaring is niet helemaal willekeurig. Rivera kondigde zijn voorstel aan vóór het gesprek tussen premier Rajoy en Sanchez. Ciudadanos wil niet buitenspel komen te staan en biedt daarom nu aan om mee te onderhandelen.
Rivera zet daarbij wel die andere nieuwkomer, de linkse formatie Podemos, op een zijspoor. De partij won vanuit het niets 69 van de 350 zetels in het parlement. Maar Ciudadanos-leider Rivera zegt niet rond de tafel te willen met een partij die Spanje wil opbreken. Podemos is voorstander van een Catalaans referendum over onafhankelijkheid.
Faliekant tegen
De grond onder de voeten van premier Rajoy wordt intussen steeds heter. Hij wil graag doorregeren en bood daarom de sociaal-democratische oppositieleider in het gesprek van vandaag aan concessies te doen, zoals instemmen met de hervorming van de grondwet die stamt uit 1978. Tot nu toe was de partij daar faliekant op tegen. Maar voor de premier telt ook het veiligstellen van zijn eigen positie. In Spanje stemt het parlement over de voordracht van een premier, en voor die goedkeuring probeert Rajoy nu bij de sociaal-democraten steun te vinden.
De spanning bij de ontmoeting tussen Rajoy en Sanchez was om te snijden; er werden tijdens het fotomoment zelfs nauwelijks blikken gewisseld. PSOE-leider Sanchez zei na afloop dat hij aangegeven heeft dat hij niet van plan is Rajoy te steunen om een minderheidsregering te vormen. Hij is ook niet voor nieuwe verkiezingen, maar is ervan overtuigd dat het hem lukt om een regering te vormen, een regering van 'verandering'. Daar heeft de kiezer voor gekozen, benadrukte Sanchez. Maar hoe die verandering moet worden vertaald naar een stabiele regering, daar worstelen alle partijen nu nog mee.
