Bonaire ontevreden over band met Nederland

• Dick Drayer

  Correspondent Curaçao

Dat 'nee' zou winnen bij het referendum op Bonaire stond eigenlijk wel vast. De ontevredenheid over de manier waarop Nederland omgaat met het eiland is groot. Bij het referendum dat gisteren werd gehouden, kwam 62 procent opdagen, tweederde van de kiezers wil dat de Eilandsraad met Nederland gaat onderhandelen over aanpassing van de band.

Het Caribische eiland is sinds 2010 een soort gemeente, die onder direct gezag van Nederland staat. De bewoners hebben daar in 2004 voor gekozen, maar volgens veel Bonairianen is dat uitgedraaid op een terugkeer naar het kolonialisme.

Zowel Bonaire als Nederland heeft zich onvoldoende gerealiseerd wat het betekent als je de staatsrechtelijke banden zo nauw aanhaalt. Twee bestuursculturen samenbrengen op 9000 km afstand is niet makkelijk. Een wat losse manier van omgaan met de regels, werd vervangen door strakkere regelzucht.

Zo is Nederland verweten dat wel het belastingstelsel is aangepakt, maar niet de sociale zekerheid. De wereldwijde economische crisis en de overgang van de gulden naar de dollar hielp ook niet echt. Bonairianen zijn er in inkomen per saldo op achteruitgegaan.

Opnieuw onderhandelen

Of er wat gaat veranderen, staat nog te bezien. Dat is allereerst aan de Eilandsraad van Bonaire. Die heeft gezegd met Den Haag te gaan heronderhandelen als er een nee komt. Dat betekent dus opnieuw praten over de invulling van de directe band met Nederland.

Nederland staat daar niet om te springen. Premier Rutte heeft altijd gezegd dat als de koninkrijksbanden knellen, een telefoontje genoeg is om ze door te snijden.

Daar gaat Nederland weliswaar niet in zijn eentje over en ook dit referendum ging daar niet over, maar Den Haag zal met deze uitslag in ieder geval moeten luisteren naar wat Bonaire wil. En juist dat luisteren was volgens de nee-stemmers het grote probleem de afgelopen vijf jaar.

Plasterk

Minister Plasterk beperkt zich vandaag tot de reactie dat de Eilandsraad en het bestuurscollege op Bonaire nu moeten bepalen hoe ze met de uitslag omgaan. Hij wil dat afwachten.

Plasterk benadrukt dat hij de knelpunten op Bonaire, Sint-Eustatius en Saba die de commissie-Spies eerder in kaart heeft gebracht met de eilanden bespreekt. Volgens Spies overheerst op de eilanden een breed gevoelde teleurstelling.