Kruithof in ATS: klunen in Kimswerd werd mij fataal

Met Jan-Roelof Kruithof, Atje Keulen-Deelstra, Ria Stalman en Arie Luyendijk in de hoofdrollen brengt Andere Tijden Sport in januari het rijke verleden van de Nederlandse sport andermaal tot leven. In het Olympisch Stadion lichtten de makers en hoofdrolspelers van de vier afleveringen donderdag alvast een tipje van de sluier.

Zodoende trad de inmiddels 79-jarige Jan-Roelof Kruithof na lange tijd weer eens in de schijnwerpers. De aflevering die aan hem gewijd is, is de laatste in de serie die op vrijdag 8 januari begint en op zondag 24 januari eindigt.

Twee decennia lang toonde Kruithof zich op natuurijs bijna onverslaanbaar, maar toch rust op zijn carrière als marathonschaatser een smet: hij wist nooit de Elfstedentocht te winnen. Tom Egbers, presentator van Andere Tijden Sport, sneed het gevoelige onderwerp aan, zoals dat in de aflevering natuurlijk ook uitgebreid gebeurt.

"Tijdens het klunen in Kimswerd lagen de matten niet goed en ik denk dat dat mij de overwinning heeft gekost", zei Kruithof, terwijl hij nog maar eens werd geconfronteerd met de pijnlijke beelden van de Elfstedentocht van 1985.

Klunen

Tijdens het klunen kwam Kruithof twee keer ten val, waardoor hij de aansluiting met de kopgroep miste. Hij werd uiteindelijk dertiende. Kruithof maakte in het Olympisch Stadion kennis met het tweetal dat tijdens de tocht van 1985 verantwoordelijk was voor het leggen van de matten. De twee hadden speciaal voor de gelegenheid een deel van de matten meegebracht.

De jaren van topsport en de absolute wil om te winnen liggen reeds geruime tijd achter Kruithof, maar de schaatssport heeft hij nog niet vaarwel gezegd. "Als er nu een Elfstedentocht zou komen, dan zou ik gewoon weer meedoen. Want meedoen is erg, maar niet meedoen is nog veel erger…"

Arie Luyendijk, over wie de aflevering op 17 januari gaat, was niet aanwezig in Amsterdam. De maker van de documentaire, Jeroen Stekelenburg, was dat wel. Hij reisde af naar Indianapolis, om met Luyendijk terug te gaan naar de plek waar de coureur zijn grootste successen - tweemaal winst van de Indy 500 - vierde.

'Die mensen zijn compleet gestoord'

"Arie heeft destijds misschien veertig seconden zendtijd gekregen in Studio Sport: een Nederlander heeft een autowedstrijd in Amerika gewonnen", aldus Stekelenburg. "Maar in Amerika is hij een grootheid en heeft hij de status die Marco van Basten hier heeft."

Volgens Stekelenburg helpt Andere Tijden Sport een beeld te krijgen van de omvang van Luyendijks succes. "Je krijgt te zien hoe groot hij en de Indy 500 daar is. En we gaan ook laten zien hoe hard het gaat. Ik dacht echt: die mensen zijn compleet gestoord."

Ria Stalman is volgens regisseur Kees Jongkind niet iemand die te pas en te onpas opdraaft voor het doorknippen van een lintje. De winnares van olympisch goud op het onderdeel discuswerpen op de Spelen van 1984 blijft liever in de luwte en was niet te gast.

De gouden medaille van Stalman is altijd met argwaan bekeken, weet ook Jongkind. "Er was sprake van dat zij doping zou hebben gebruikt. Bovendien heeft altijd meegespeeld dat het Oostblok de Spelen in Los Angeles boycotte", aldus Jongkind.

"Tijdens onze interviews en bezoeken aan plaatsen uit het verleden kwamen dingen los, die niet los zouden komen als ik haar in Amsterdam geïnterviewd zou hebben."

Eerbetoon

Er werd afgesloten met een ode aan Atje Keulen-Deelstra, die in februari van 2013 overleed. De Friese zanger-componist Meindert Talma schreef speciaal voor de schaatsster een nummer.

Op 10 januari wijdt Andere Tijden Sport een aflevering aan Keulen-Deelstra. "We willen de strijd van Atje laten zien", aldus maakster Rinske Bosch. "De strijd tegen de kernploeg en de kritiek uit de maatschappij. De kritiek die ontstond omdat ze als vrouw van 31 en als moeder van drie kinderen - opmerkelijk voor die tijd - deze topsportcarrière ambieerde."