Conservatieven eisen verkiezingswinst Kroatië op

In Kroatië heeft de conservatieve coalitie onder leiding van de HDZ de overwinning in de parlementsverkiezingen opgeëist. Met 70 procent van de stemmen geteld hebben de conservatieven 61 van de 151 zetels in het parlement gehaald.

De HDZ belandde in 2011 na een groot corruptieschandaal in de oppositie. Dat was voor het eerst sinds de onafhankelijkheid van Kroatië in 1991. De conservatieven willen een hardere aanpak van de vluchtelingencrisis en hebben al meerder malen gepleit voor de 'Hongaarse aanpak’: het sluiten van de grenzen en het bouwen van een hek tussen Kroatië en Servië. Dit zou grote gevolgen hebben voor de relatie met onder meer buurland Servië en de gezamenlijke aanpak van de vluchtelingencrisis in Europa.

Premier Milanovic

Het sociaaldemocratische blok onder leiding van de SDP van de huidige premier Zoran Milanovic, staat op 53 zetels. De premier heeft de nieuwe partij MOST (brug) opgeroepen om coalitieonderhandelingen te beginnen, meldt persbureau AP. MOST, een liberale combinatie van onafhankelijke lijsten, staat in de voorlopige verkiezingsuitslag op 19 zetels. "Kroatië heeft gekozen voor verandering", zei Milanovic. "Dat kunnen we niet alleen."

MOST zei voorafgaand aan de verkiezingen met geen van beide machtsblokken een coalitie te willen vormen, omdat zowel de conservatieven als de sociaaldemocraten volgens de partij niet hervormingsgezind genoeg zijn.

Een aantal kleinere partijen haalt enkele zetels in het parlement.

Campagne

Het 4,2 miljoen inwoners tellende Kroatië is sinds 2013 lid van de EU. De al jaren durende economische malaise in het land was een van de belangrijkste thema’s tijdens de verkiezingscampagne. De huidige centrumlinkse regering kon maar moeilijk een antwoord vinden op de recessie en hoge werkloosheid.

Daarnaast speelde de grote stroom vluchtelingen die via de Balkan naar Noordwest-Europa trekken. Toen Hongarije de grens met Servië sloot, werd Kroatië het nieuwe land op de route. Sinds half september trokken ruim 350.000 vluchtelingen vanuit Servië de Kroatische grens over.

De vluchtelingenstroom zette de relatie met Servië onder druk. Zo sloot Kroatië zeven van de acht grensovergangen en later ook de onofficiële oversteekplaats bij de Servische stad Sid. Duizenden vluchtelingen kwamen daardoor vast te zitten in een modderig niemandsland zonder voldoende voorzieningen als tenten, dekens, voedsel en water.

Retoriek

Politici in beide landen gebruikten een maand geleden nog stevige woorden, die herinnerden aan de retoriek van de jaren negentig, toen de voormalige Joegoslavische republieken met elkaar in oorlog waren. Inmiddels hebben Kroatië en Servië de strijdbijl weer begraven en vergaande afspraken gemaakt over samenwerking.

Premier Milanovic werd daar ook in eigen land nog om geprezen. Maar de vraag is of deze pragmatische aanpak van de vluchtelingencrisis na de verkiezingen gehandhaafd blijft.

Polen

Twee weken geleden wonnen in Polen ook al de conservatieven. De nationalistische partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) haalde zelfs de absolute meerderheid en kan daardoor alleen regeren. Dat is voor het eerst sinds 1989.

Ook in Polen waren de economische omstandigheden en de vluchtelingencrisis de twee belangrijkste verkiezingsthema's. De PiS voelt niets voor het opvangen van vluchtelingen uit moslimlanden in het overwegend katholieke land. De partij is ook tegen invoering van de euro.