Mag iedere nieuwe vluchteling blijven?
Is de verblijfsvergunning die asielzoekers nu krijgen een verkapte permanente verblijfsvergunning?
Nee. Asielzoekers uit Syrië en Eritrea krijgen, als hun asielaanvraag wordt ingewilligd, een verblijfsvergunning voor vijf jaar. Na vijf jaar kan een vergunning voor onbepaalde tijd of een paspoort worden aangevraagd. Die krijgt een vluchteling alleen als er nog steeds een reden voor asiel is, bijvoorbeeld als het nog steeds onveilig is in het land van herkomst.
Krijg je zomaar een paspoort of verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd?
Nee, daarvoor moet een migrant een inburgeringsexamen afleggen en Nederlands spreken op een vastgesteld niveau. Het is de bedoeling dat er meteen begonnen wordt met de inburgering, en niet pas na als de tijdelijke verblijfsvergunning is verlopen. Naturaliseren tot Nederlander, en dus een paspoort aanvragen, kan sowieso pas na vijf jaar. Het kabinet is van plan de termijn te verhogen naar zeven jaar.
Is het lastig om aan die eisen te voldoen?
In de praktijk wel, omdat inburgeraars hun inburgering zelf moeten betalen. Ze moeten zich meteen in de schulden steken, omdat ze beginnen met alleen een bijstandsuitkering. Een alleenstaande migrant krijgt een lening van 3717,50 euro voor inrichting van het aan hem toegewezen huis. Daar komt per kind zo'n 500 euro bij. Daarnaast kunnen mensen nog lenen, een gezin met twee ouders in totaal 4262,50 euro. Ook daar komt per 500 euro bij per kind.
Die leningen moeten in drie jaar worden afgelost. In sommige gemeenten wordt na drie jaar het eventuele restant van de schuld kwijtgescholden, maar iedere gemeente heeft zijn eigen beleid. Voor het volgen van de inburgeringscursus kan bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) maximaal 10.000 euro geleend worden. Die lening wordt kwijtgescholden zodra het diploma wordt gehaald.
En wat als iemand zijn diploma niet haalt?
Dan moeten de kosten van de cursus worden terugbetaald. Maar ook loopt de migrant het risico dat zijn asielvergunning wordt ingetrokken, omdat hij niet genoeg gewerkt heeft aan zijn inburgering. Juist het leven in deze onzekerheid maakt het integreren moeilijk. In 2015 werd naar schatting meer dan de helft van de asieldossiers onvoldoende inburgering als afwijzingsgrond opgegeven.