Nederlandse bedrijven kampen met een nieuwe vorm van oplichting. De crimineel doet zich daarbij voor als de hoogste baas van het bedrijf en geeft een medewerker telefonisch opdracht om een geldbedrag over te maken.
Volgens Europol is de medewerker vaak zeer gedienstig omdat het de grote baas zelf betreft. Hij of zij durft vaak niet verder te vragen, zegt Peter Depuydt van Europol, het samenwerkingsverband van politiediensten in de Europese Unie. "Het is immers een opdracht van de baas zelf. Later blijkt dat het allemaal fake is."
De fraude wordt CEO-fraude genoemd. CEO staat voor Chief Executive Officer, de hoogste baas. CEO-fraude is de nieuwe manier van criminele organisaties om bedrijven grote bedragen afhandig te maken. "5 ton, een miljoen. Het kan allemaal", zegt Depuydt.
Dat het lukt, komt doordat de criminelen geraffineerd te werk gaan. "Ze doen vaak uitgebreid onderzoek. Ze weten precies wie ze moeten hebben en wanneer. Handtekeningen van de CEO worden nagemaakt. Dat soort gegevens zijn vaak met slim zoeken te vinden op het internet."
Ik begrijp heel goed dat je er als werknemer voor zwicht.
Aan de telefoon gaan de dieven soms zelfs nog een stapje verder. Depuydt: "Er zijn gevallen bekend waarbij criminelen gebruikmaken van stemvervorming, zodat het lijkt dat je de baas aan de telefoon hebt. Ik heb dat soort opgenomen gesprekken gehoord en ik begrijp heel goed dat je er als werknemer voor zwicht."
Roofpogingen
In het buitenland komt CEO-fraude al langer voor. De FBI becijferde dat vorig jaar in de Verenigde Staten zeker 1,2 miljard dollar is buitgemaakt met dit soort roofpogingen. In Europa is Frankrijk de koploper. "Daar zijn de afgelopen drie jaar 800 tot 900 gevallen onderzocht en is ruim 300 miljoen euro buitgemaakt."
Nederland leek lang de dans te ontspringen. "We hebben pas in mei ontdekt dat het ook hier speelt", zegt André Vermeulen van de Fraudehelpdesk. "Toen heeft KPMG ons laten weten dat er bij hen een poging is gedaan om 900.000 euro weg te sluizen. Dat schijnt overigens niet gelukt te zijn."
KPMG laat weten dat de poging tot fraude direct is herkend. Het bedrijf heeft er melding van gemaakt.
Vermeulen weet verder dat er een poging is gedaan bij Friesland Campina en een dochteronderneming van een Zweeds bedrijf. "En wij denken dat er nog veel meer bedrijven in Nederland zijn die hiermee te maken hebben."
Het is geen reclame om te zeggen: ik ben opgelicht voor een klein miljoen. Dat maakt het lastig.
Maatschappelijk probleem
Toch zijn hier nog niet alle alarmbellen afgegaan. Zo zit Nederland niet in de taskforce voor CEO-fraude bij Europol, die sinds dit jaar onder leiding staat van Depuydt. "Ik ga er daarom van uit dat het probleem in Nederland onder controle is", zegt Depuydt. "Maar dat weet ik eigenlijk niet."
Er kan ook iets anders aan de hand zijn."Bedrijven komen er niet graag mee naar buiten. Het is geen reclame om te zeggen: ik ben voor een flink bedrag opgelicht. Dat maakt het lastig", zegt Depuydt.
Hij hoopt dat het taboe dat op deze vorm van fraude ligt, verdwijnt. "Het is een maatschappelijk probleem. In Frankrijk hebben twee medewerkers die er zijn ingestonken zelfmoord gepleegd. We moeten het bespreekbaar maken. Ook in Nederland."
