Jack van Gelder over zijn jeugd, sigaren en het EK van 1988

Van Gelder trad in 1972 in dienst bij de TROS. In de Soulshow van Ferry Maat deed hij voor het eerst live-verslag van sportwedstrijden. Toen Mart Smeets een keer niet inzetbaar was bij Langs de Lijn, mocht Van Gelder zijn plaats innemen. Zo is het balletje letterlijk en figuurlijk gaan rollen. Vandaag is Van Gelder voor de laatste keer te horen als NOS-radioverslaggever. Hij doet dan verslag van de belangrijke EK-kwalificatiewedstrijd tussen het Nederlands elftal en Turkije.

Van Gelder is een fervent sigarenroker. Maar tot het EK van 1988 rookte hij nooit. Bert Nederlof, mede-commentator bij het Nederlands elftal, vroeg hem tijdens dat toernooi om met hem mee te roken. Het zou volgens Nederlof geluk brengen. “Hij was zo bijgelovig als wat. Dus ik moest ook roken. Ja, en toen werden we Europees kampioen. Ik rook inmiddels al 27 jaar en hij is allang gestopt. Prima dus.”

Van Gelder, geboren in 1950, komt uit een Joodse familie. Zijn beide ouders overleven de Tweede Wereldoorlog, maar de oorlog heeft wel een grote impact op het gezin. “Mijn ouders hebben mij nooit met hun leed willen belasten. Ze hebben drieënhalf jaar ondergedoken gezeten in Zeist. Mijn moeder heeft nog steeds de woede in zich. Het heeft zo’n ontzettende stempel gedrukt op het gemoed van mensen die in de oorlog verschrikkelijke dingen hebben meegemaakt.” Naast de naweeën van de oorlog, komt Van Gelder ook al vroeg in aanraking met zijn grootste passies: sport en verslaggeving.

Een land dat Van Gelder altijd heeft gefascineerd is de Verenigde Staten. Hij is niet louter positief over de Amerikanen. Over de Olympische Spelen in 1996 in Atlanta zegt hij: “Die mensen daar, dat waren de grootste klootzakken die ik ooit heb meegemaakt. Verschrikkelijke mensen, ongelooflijke eikels.” Toch is één van de geluidsfragmenten afkomstig van die Spelen. Het is de ontsteking van de Olympische vlam door Muhammad Ali. Het ontroerde en ontroert hem.

Een ander uitgekozen fragment van Van Gelder is het overlijden van de illustere verslaggever Theo Koomen. Van Gelder wil zich niet vergelijken met hem. “Hij was heel anders. Hij was een kunstenaar. Hij kon iets schilderen waarvan niemand kon controleren wat voor kleuren er op stonden. Hij was een bijzonder mens.” Koomen kwam op 54-jarige leeftijd om het leven bij een auto-ongeluk. En dat emotioneert Van Gelder nog steeds.

Gevraagd naar het feit of hij gelukkig is en of hij zich dat ook beseft, antwoordt Van Gelder: “Bijna iedere dag. Naarmate je ouder wordt, realiseer je je steeds meer dat je de volgende op de lopende band van het leven bent. Ik prijs me iedere dag gelukkig met mijn familie. Met name mijn kleinkinderen, daar kan ik ontzettend van genieten.”

Dat besef komt mede door het overlijden van zijn vader, op 74-jarige leeftijd. “Ik lijk enorm op mijn vader. Qua uiterlijk dan, niet qua gedachten. Hij heeft ooit in een interview in de Panorama gezegd dat hij trots op me was. Dat heeft hij nooit tegen mij gezegd. Maar ik vond dat mooi om te lezen.”

Een moment waarop Van Gelder zeker gelukkig was, was tijdens de halve finale van het Europees kampioenschap van 1988. Marco van Basten maakte vlak voor tijd de beslissende 2-1 tegen aartsrivaal Duitsland. Van Gelder gaat bij het doelpunt door het dolle heen, maar is de rest van het radioverslag niet meer te horen.

“Ik zei tegen Bert (Nederlof, red.), ik ga naar beneden. Ik probeerde bij de kleedkamers te komen, maar er stond één Duitse bewaker om mij tegen te houden. Die zei: ‘Halt.’ Die heb ik een geweldige slinger gegeven en toen ben ik richting de kleedkamers gelopen. En toen heb ik hossend iedereen kunnen interviewen."

"Ik was toen echt volstrekt gelukkig. Natuurlijk zat daar ook wat ingebakken haat bij. Als wij vroeger bijvoorbeeld naar Italië op vakantie gingen, reden we nooit via Duitsland.”

De maanlanding van Neil Armstrong in 1969 is het laatste fragment dat Van Gelder heeft uitgekozen. In de ogen van Van Gelder was door de Verenigde Staten ‘het onbereikbare bereikt’. Het is een mooie parallel met zijn carrière. Ondanks alles wat Van Gelder zelf al bereikt heeft, heeft hij nog altijd nieuwe doelen en onvervulde ambities.

“Wat ik ooit geweldig zou vinden, is een Aktuelle Sportstudio (het ZDF-sportprogramma op zaterdagavond, red.) waarin ik op grootse wijze sport en muziek kan combineren. Ik heb sport altijd beschouwd als entertainment. En ik hou van mensen. Al met al kijk ik met heel veel plezier terug op wat ik bij de NOS heb mogen doen, waar ik heb mogen zijn en wat ik heb mogen meemaken. Ik ben wat dat betreft een heel bevoorrecht mens.”