Poolexpeditie dag 6: in een rubberbootje op zoek naar slib
Een grote Nederlandse wetenschappelijke expeditie vaart door het Noordpoolgebied. NOS-weerman Peter Kuipers Munneke en verslaggever Martijn Bink varen mee en houden een dagboek bij. Vandaag in deel 6 een bijdrage van Peter Kuipers Munneke.
Vanochtend ging ik met een onderzoeksteam van geologen aan land op het eiland Barentsøya. Door de grijze mist en tussen het pakijs bereikten we uiteindelijk de kust. Vanaf het strand was het nog 200 meter sjouwen met zware blauwe kisten naar een klein meertje op het eiland. Al vele duizenden jaren staat dat meertje niet meer in verbinding met de zee. Daardoor heeft zich op de bodem jaar na jaar, laag voor laagje, een dik pakket slib kunnen vormen. Geoloog Wim Hoek en zijn team van de Universiteit Utrecht gaan met een holle boor dit sediment voorzichtig uit de bodem van het meertje halen.
Wankel
Met een grote luchtbedpomp, gekocht bij een kampeerwinkel, blaast Hoek een klein plastic rubberbootje op. Drie van zijn collega's stappen voorzichtig het wankele bootje in en peddelen een paar honderd meter over het water. Met een sonar zoeken ze een plek waar ze goed kunnen boren.
In het sediment zitten plantenresten, kleideeltjes, dode algen en plankton keurig opgestapeld, het oudste materiaal onderin en het jongste boven. Met speciale laboratoriumtechnieken kan Hoek zien hoe het klimaat hier is veranderd.
"Het sediment is een prachtig klimaatarchief. Ik weet niet hoe dik de sedimentlaag is, maar ik hoop in ieder geval laagjes uit de vroege Middeleeuwen te kunnen vinden. Misschien was het in die tijd iets kouder en natter. Dat zou de grote Europese volksverhuizingen tussen 300 en 700 na Christus kunnen verklaren. In die tijd zijn ook veel extra rivieren ontstaan, zoals de IJssel. Maar wat we hier precies gaan vinden is een grote verrassing."
Afgelegen
Het is een gek gezicht, zo'n dobberend speelgoedbootje in de kou en de mist in dit onherbergzame landschap. Maar het is juist de isolatie van Spitsbergen die Hoeks onderzoek mogelijk maakt. Hoek. "In Nederland hadden we ook mooie klimaatarchieven in de turf, maar die hebben we in de vorige eeuw allemaal opgestookt in kachels. Je moet nu naar dit soort afgelegen plaatsen toe om nog onverstoorde sedimenten te vinden."