Hels kabaal van potten en pannen in zestien Braziliaanse steden
Door correspondent Marc Bessems
In zeker zestien grote steden in Brazilië hebben honderdduizenden Brazilianen geprotesteerd tegen de regering van president Dilma Rousseff. Die verscheen voor het eerst in maanden weer op televisie voor een toespraak, in een propagandafilmpje in de zendtijd voor politieke partijen.
De tegenstanders van de president maakten een hels kabaal door op potten en pannen te slaan, een typisch Latijns-Amerikaanse vorm van demonstreren.
Ontevreden mensen uit de middenklasse in Latijns-Amerika gebruiken al jaren keukengerei om hun onvrede te uiten. Het principe is simpel: je gebruikt je potten en pannen om lawaai te maken, bij voorkeur vanaf je eigen balkon. Hoe meer mensen meedoen, hoe groter de herrie en de impact van het protest.
Cacerolazo
De eerste ‘cacerolazo’, zoals het potten- en- pannenprotest in het Spaans heet, was in 1971 in Chili. Het waren chaotische tijden: de socialistische president Salvador Allende was aan de macht en de economie lag in puin. Er waren grote voedseltekorten; mensen moesten soms uren in de rij staan om basisproducten te kunnen kopen. De pannen bleven leeg. Vijfduizend vrouwen organiseerden ‘een mars van lege pannen’.
In Argentinië werd het lawaaiprotest al snel omarmd. In de jaren tachtig, tijdens de militaire dictatuur, sloegen de beroemde moeders van Plaza de Mayo op potten en pannen uit protest. Maar misschien wel de indrukwekkendste Argentijnse cacerolazo was in december 2001. In dat jaar stortte de economie van het land als een plumpudding in elkaar. Duizenden mensen raakten al hun spaargeld kwijt, de middenklasse was van de een op de andere dag alles kwijt geraakt. Woedende Argentijnen trokken naar Plaza de Mayo met hun keukengerei en dwongen president De La Rua tot aftreden.
Ook protest in IJsland
De Venezolanen kunnen er ook wat van. Al onder president Hugo Chávez was de onvrede over het regeringsbeleid onder de middenklasse groot en werd er in de betere wijken van Caracas met enige regelmaat op potten en pannen geslagen. Sinds Nicolás Maduro president werd, nam het lawaaiprotest toe.
Inmiddels is het potten- en- pannenprotest ook buiten Latijns-Amerika doorgedrongen. In IJsland bijvoorbeeld, waar in 2009 grote lawaaiprotesten werden georganiseerd. En in Spanje, waar bijvoorbeeld na de aanslagen van 11 maart 2004 op potten en pannen werd geslagen.
Sinds kort slaan ook ontevreden Brazilianen steeds vaker op pannen. De vorige keer dat Rousseff op televisie een toespraak hield, in maart van dit jaar, was het lawaai zo oorverdovend dat de president maandenlang afzag van televisieoptredens. Rousseff ligt onder vuur in verband met een corruptie affaire bij staatsoliebedrijf Petrobras. Die affaire veroorzaakt een politieke crisis in het land, dat ook nog eens met een economische crisis kampt.
Ironische verwijzing
Gisteravond werd een videoboodschap van de Arbeiderspartij PT van president Dilma Rousseff uitgezonden. De boodschap eindigde met een ironische verwijzing naar het potten- en- pannenprotest. “We hebben niets tegen deze nieuwe manier om pannen te gebruiken”, zegt een commentator. “Maar bedenk wel dat de Braziliaanse pannen de afgelopen jaren propvol zaten met eten, dankzij ons beleid.”
