Films of muziek illegaal downloaden is sinds 10 april 2014 hartstikke verboden in Nederland. Toch is er in een jaar tijd nog niemand voor veroordeeld. Hoe dat kan, vragen we aan advocaat Joran Spauwen. Hij is gespecialiseerd in intellectueel eigendomsrecht.
Waarom is het zo moeilijk om individuele downloaders te veroordelen?
"Dat is lastig omdat je niet precies weet wie illegaal heeft gedownload. Je hebt vaak alleen een IP-adres, maar dat verwijst niet naar een persoon. Als je namen en adressen wilt weten moet je naar de internetaanbieder stappen en die mag persoonlijke gegevens van gebruikers niet zomaar geven. Er zijn allerlei privacybelangen die dat verhinderen. Dus dat is een enorme drempel."
Zijn er muziek- en filmproducenten die downloaders actief aan willen pakken?
"BREIN, de stichting die opkomt voor de belangen van veel Nederlandse film- en muziekproducenten, heeft gezegd de illegale aanbieders aan te pakken. Niet de downloaders zelf dus, in ieder geval niet nu. Maar ze spreken natuurlijk niet voor iedere producent. Je hebt bijvoorbeeld buitenlandse producenten die wel graag individuele downloaders willen aanpakken."
Zijn daar voorbeelden van?
"Afgelopen jaar wilde een Duitse pornoproducent een schadevergoeding van Nederlandse downloaders. Per persoon een paar honderd euro. Daarvoor had de producent de NAW-gegevens van de downloaders nodig, en die vroegen ze op bij een grote Nederlandse internetaanbieder. Dat verzoek is uiteindelijk door de rechter afgewezen omdat niet duidelijk was of de pornoproducent ook de rechten over de films had. Daardoor zijn een aantal belangrijke vragen nog niet beantwoord. Zoals: wanneer moet een internetaanbieder die gegevens wel geven?"
Ben je ook illegaal aan het downloaden als je Popcorn Time gebruikt?
"Dat is een interessant juridisch vraagstuk. De vraag is namelijk of je de film lang genoeg opslaat op je computer om te kunnen spreken van een download. Bovendien is het zo dat je bij Popcorn Time misschien niet eens doorhebt hoe het werkt. Het ziet er uit als een soort app waarmee films en series ter beschikking worden gesteld. Veel gebruikers weten niet eens dat ze illegaal bezig zijn. En dan wordt het nog moeilijker om ze te vervolgen."
Wanneer loop je het hoogste risico om gepakt te worden?
"Dat is moeilijk te zeggen. Het is bijvoorbeeld niet zo dat het illegaal downloaden van pornofilms riskanter is. Je loopt wel meer risico als je naast het downloaden ook meewerkt aan het uploaden van films of muziek. We weten dat rechters daar heel erg streng op zijn."
Kunnen we in de toekomst meer rechtszaken verwachten?
"Dat is zeker mogelijk. Maar los van schadevergoedingen is het belangrijk dat mensen gaan beseffen dat het niet mag wat ze doen. We komen natuurlijk uit een tijd waarin iedereen dacht: wie doe ik daar nou kwaad mee? Ik denk dat het goed is voor de industrie dat dáár verandering in komt."
Hoe gaat die verandering er komen?
"Het mooie is dat legale alternatieven als Netflix en Spotify enorm populair aan het worden zijn. Mensen vinden de prijs acceptabel en daardoor trekken ze weg van het illegale aanbod. Dat is wat de politiek wil. Dat is wat BREIN wil. En hopelijk zorgt dat op termijn voor een oplossing."
Wij vroegen mensen of ze sinds het verbod minder illegaal zijn gaan downloaden:
We komen natuurlijk uit een tijd waarin iedereen dacht: wie doe ik daar nou kwaad mee?
We zijn benieuwd of het downloadverbod jou aan het denken heeft gezet: