Door het dolle heen bij herstart deeltjesversneller

Na twee jaar onderhoud is de LHC-deeltjesversneller van het CERN vanochtend weer opgestart. Eigenlijk zou de versneller vorige week al opnieuw in bedrijf worden genomen, maar er ontstond kortsluiting in een van de grote elektromagneten.

Natuurkundigen gebruiken de enorme machine op de grens van Frankrijk en Zwitserland om de grenzen van hun kennis te verleggen.

Higgsdeeltje

In de bijna-cirkelvormige tunnel met een lengte van 26,6 kilometer worden hele kleine deeltjes door duizenden magneten op hele grote snelheid gebracht. Extreem nauwkeurige detectoren meten wat er gebeurt als die energierijke deeltjes met elkaar botsen.

Door te rekenen aan de gegevens die daarmee verzameld worden, proberen natuurkundigen bestaande theorieën te bevestigen en nieuwe inzichten te krijgen. Met de machine is bijvoorbeeld eerder al het bestaan van het higgsdeeltje met zeer grote zekerheid aangetoond.

Duizenden natuurkundigen ter wereld gebruiken de data van de LHC-deeltjesversneller bijvoorbeeld om meer te begrijpen waar massa vandaan komt, om meer inzicht te krijgen in fundamentele natuurkrachten en om donkere materie en energie in kaart te brengen.

Nauwkeurigheid

Voor de metingen is heel veel energie nodig en moeten de detectoren heel nauwkeurig zijn. Ook is de druk in de tunnel heel laag en wordt de tunnel gekoeld naar een temperatuur dicht bij het absolute nulpunt.

Voor de betrouwbaarheid van de metingen is het belangrijk dat al die condities aanwezig zijn. Daarom is de deeltjesversneller zeer gevoelig voor verstoringen. De wetenschappers en bouwers wijzen er vaak op dat betrouwbaarheid van het onderhoud en herstel belangrijker is dan de snelheid waarmee dat plaatsvindt.

Vanwege die gevoeligheid wordt de versneller nu stapsgewijs opgestart. Het duurt nog enkele weken voordat hij weer op volle kracht draait.