Tikrit is heroverd, wat nu?

Tikrit is gevallen, de opmars van Islamitische Staat in Irak gestopt. Wat betekent deze overwinning voor de strijd tegen IS? Wat maakt Tikrit eigenlijk zo belangrijk? En waar wordt de volgende strijd geleverd? Vijf vragen aan onze verslaggever voor de Arabische Wereld, Lex Runderkamp.

Waarom is Tikrit zo'n belangrijke stad?

Tikrit is de grootste stad in de buurt van Bagdad die IS in handen heeft. Het is vanuit Tikrit zo'n 200 kilometer naar de hoofdstad. Het is dus een poort naar Bagdad. Tikrit ligt ook aan de weg naar Mosul, in het noorden. Die stad wordt gezien als het Iraakse hoofdkwartier van IS.

Als de regering Mosul wil heroveren, moeten militairen eerst die weg in handen krijgen. En ook niet onbelangrijk: Tikrit grenst aan een gebied met veel olievelden. De belangrijke raffinaderij van Baiji is maar 50 kilometer verderop. Dat maakt Tikrit ook tot een economisch belangrijke stad.

Tikrit is de geboorteplaats van Saddam Hussein. Speelt dat nog een rol?

In de hoofden van veel strijders speelt dat gegeven zeker mee. In Tikrit wonen nog veel aanhangers van de verdreven dictator. Die hadden weliswaar niet veel met IS, maar vluchten naar de oprukkende troepen had ook weinig zin.

De overwinnaars die IS uit Tikrit hebben verdreven, hebben zwaar geleden onder het regime van Saddam. Dus aanhangers van Saddam hebben weinig goeds van hen te verwachten.

Bovendien zijn in het afgelopen jaar vele honderden Iraakse sjiieten geëxecuteerd door IS in Tikrit. De sjiitische bevrijders zouden het de inwoners van Tikrit kwalijk kunnen nemen dat ze niks hebben gedaan om dat te voorkomen. Daarom bestaat de angst dat nu nog oude rekeningen worden vereffend en dat de stad te maken krijgt met sektarisch geweld.

Is Islamitische Staat nu erg verzwakt?

Nee. De slag om Tikrit is wel een keerpunt. IS is niet langer alleen maar in opmars, ze is op de terugtocht. Maar IS is allerminst uitgeschakeld. Na de val van Tikrit missen ze misschien een hand, maar de rest van het lichaam doet het nog.

Hebben de westerse partners een bijdrage geleverd aan deze strijd?

Pas vorige week hebben de Amerikanen doelen in de stad gebombardeerd. Dat het niet eerder gebeurde, had te maken met de rol van Iran in dit conflict. Amerika en Iran letten er heel erg op dat ze niet samen tegen IS vechten, dat kunnen ze thuis totaal niet uitleggen. Ze zijn nu eenmaal aartsvijanden.

De Iraakse premier Abadi had om de Amerikaanse luchtsteun gevraagd. Na dat verzoek voerden de Iraanse militieleden een gevechtspauze in. Gisteren deden ze weer mee.

De VS hield zich dus lange tijd afzijdig. De Amerikaanse generaal Dempsey zei dat de inbreng van Iran "misschien iets positiefs" heeft in de strijd tegen IS, maar hij maakt zich zorgen over mogelijk sektarisch geweld in Tikrit. Nederland heeft voor zover we weten niet meegedaan. Nederlandse F-16's bombarderen wel andere doelen in Irak.

Wat wordt het volgende strijdtoneel?

Ik verwacht niet dat het Iraakse leger meteen doorrijdt naar Mosul. Ook dichterbij is er van alles te overwinnen en zeker te stellen. Denk maar aan die olievelden. Mijn vermoeden is dat het even rustig blijft. Naar verluidt zijn er Amerikaanse plannen om in april een grote aanval op Mosul te laten starten, maar door de toegenomen invloed van Iran is die datum hoogst onzeker.