'Jemen staat nog meer geweld te wachten'
Jemen lijkt met de dag verder weg te zakken in totale chaos. Staatsgrepen en bomaanslagen volgen elkaar op, met de bomaanslag gisteren in twee moskeeën in de hoofdstad Sanaa als een nieuw dieptepunt. Alles wijst erop dat het land nog veel meer geweld te wachten staat, zegt arabist Leo Kwarten in het NOS Radio 1 Journaal.
De aanslag op de moskeeën is opgeëist door IS en bedoeld om meer voet aan de grond te krijgen in Jemen. "De meeste jihadisten in het land horen bij al-Qaida, maar anderhalve maand geleden liep een aantal bataljons over naar IS. Die aanslag in Jemen kan bedoeld zijn als een visitekaartje waarmee ze zeggen: kijk wij zijn hier ook."
Aantrekkingskracht
De reden dat de strijders overlopen heeft te maken met wat IS doet in Syrië en Irak, zegt Kwarten. "Ze stichten daar een staat, terwijl al-Qaida in Jemen niet verder komt dan het plegen van aanslagen. Ze veroveren soms wel kleine gebieden, maar een echte staat stichten, dat doet IS. Dat heeft een enorme aantrekkingskracht."
De sjiieten voelen zich achtergesteld.
Voordat IS naar Jemen kwam was er vooral een strijd tussen soennieten, sjiieten en al-Qaida. "De sjiieten voeren al tien jaar een rebellie tegen de regering, omdat ze zich achtergesteld voelen. Afgelopen jaar is het zover gekomen dat ze de hoofdstad hebben veroverd en daar nu aan de macht zijn. De andere groep is de regering van Jemen. De afgezette president Abd-Rabbu Mansour Hadi is onlangs gevlucht naar de tweede stad in het zuiden, Aden. De derde groep is al-Qaida, die erg groot is in Jemen en ook delen van het land in handen heeft."
Afgezette president
Toch ligt de echte macht nog bij de afgezette president Hadi. "Hij is gevlucht uit Sanaa nadat hij een tijdje gegijzeld werd door de sjiitische milities. Maar hij heeft de steun van Amerika en de buurlanden van Jemen. Maar de sjiieten accepteren dat niet, en een paar dagen geleden hebben ze zijn onderkomen in Aden nog gebombardeerd."
De sjiieten hebben banden met Iran, een land waar Saudi-Arabië grote problemen mee heeft.
De buurlanden, waaronder Saudi-Arabië, van Jemen zijn bang voor de sjiieten. "De sjiieten hebben banden met Iran, een land waar Saudi-Arabië grote problemen mee heeft. Ze zouden dat graag anders zien."
In tweeën
Volgens Kwarten sturen de Saudiërs erop aan dat het land weer in tweeën wordt gesplitst in Noord- en Zuid-Jemen, zoals ook voor 1994 het geval was. "Vooral in het zuiden zijn er veel mensen die terugverlangen naar die tijd, omdat het daar toen heel anders was. De regio was vrij modern, de islamitische wetgeving nog niet ingevoerd. Dat is na die tijd allemaal veranderd."
