Piloten volgen 'anti-slipcursus' in de lucht

Piloten moeten in de praktijk oefenen hoe ze de macht over hun vliegtuig terug kunnen krijgen als het toestel oncontroleerbaar is geworden. De Europese luchtvaartorganisatie EASA past daarvoor de regels van vliegopleidingen voor commerciële piloten aan. Op vliegveld Seppe bij Breda wordt zo’n training sinds kort aangeboden. Tot nu toe wordt op deze situatie nauwelijks in de praktijk geoefend.

Door piloten te laten voelen hoe het is als een vliegtuig oncontroleerbaar raakt zullen ze minder schrikken als dat echt gebeurt. Als ze hebben ervaren hoe het is om naar beneden te dwarrelen als een blaadje – dat kan in extreme situaties – weten ze in de praktijk beter hoe ze het vliegtuig weer onder controle kunnen krijgen. Het werkt net als een anti-slipcursus voor automobilisten.

Oncontroleerbaar

Belangrijkste doel van de aangepaste training is het voorkomen van ongelukken. Vliegen geldt nog altijd als de veiligste manier van reizen en het komt niet vaak voor dat een vliegtuig oncontroleerbaar raakt, maar als het gebeurt kan dat ernstige gevolgen hebben. Loss of control is zelfs de voornaamste oorzaak van dodelijke ongelukken met passagiersvliegtuigen.

Oorzaken waardoor de piloot de macht over het vliegtuig verliest zijn onder meer technische mankementen en desoriëntatie van de piloot bij slecht weer. Het gebeurt zelden en is meestal een combinatie van factoren. Recente voorbeelden zijn de ongelukken van Turkish Airlines bij Schiphol en Air France boven de Atlantische Oceaan. Bij die ongelukken kwamen respectievelijk 9 en 228 mensen om.

Voor de training worden stuntvliegtuigjes gebruikt, geen passagierstoestellen – dat is te riskant. Een instructeur brengt bij de training het toestel eerst in een extreme positie, waarna de piloot de controle terug moet krijgen. De situatie wordt ook in simulatoren getraind.

Alleen trainen in simulatoren is niet voldoende omdat dat piloten de schrik van een extreme situatie niet ervaren. In de praktijk blijken piloten vaak zo te schrikken als ze de controle over het vliegtuig verliezen dat ze de verkeerde beslissingen nemen. Ze trekken dan bijvoorbeeld de neus omhoog, terwijl het beter is om eerst naar beneden te duiken, om ze de snelheid en zo de controle terug te krijgen.

De nieuwe training wordt waarschijnlijk de komende jaren door de Europese luchtvaartorganisatie EASA ingevoerd. Vliegtuigmaatschappijen, waaronder KLM en South African Airways, lopen op de situatie vooruit en laten hun piloten nu al een praktijktraining volgen.

Verzekeraars denken dat de luchtvaart veiliger kan worden door deze training en betalen daarom soms een deel van de kosten van de training. Minder ongelukken en dus minder uitkeringen voor schade, is de gedachte.