NOS Voetbal

'Picasso onder de huisschilders' is 50

  • Pro Shots
    Marco van Basten
  • ANP
    Marco van Basten in een duel tegen FC Groningen
  • ANP
    Faas Wilkes, David Endt en Marco van Basten
  • ANP
    Marco van Basten als toeschouwer bij Oranje
  • ANP
    In het ziekenhuis voor een MRI-scan
  • ANP
    Marco van Basten met een ploeggenoot bij AC Milan
  • ANP
    Marco van Basten en Rob de Wit
  • ANP
    Marco van Basten verricht de aftrap van de afscheidswedstrijd voor Hans van Breukelen
  • ANP
    Voetballer van het Jaar in 1985
  • ANP
    Marco van Basten en Johan Cruijff worden in 1999 geëerd voor hun interlands

Marco van Basten is de man die Nederland in 1988 Europees kampioen maakte. Hij bezorgde Ajax en AC Milan Europese successen. Hij werd drie keer Europees voetballer en twee keer Wereldvoetballer van het jaar. Hij speelde op zijn 28ste zijn laatste professionele wedstrijd en begon later aan een grillige carrière als trainer. Marco van Basten wordt vandaag 50 jaar.

David Endt was vanaf de jaren tachtig werkzaam bij Ajax. Eerst als perschef, later als teammanager. Hij zag Marco van Basten drie keer komen én gaan bij de Amsterdamse club.

Elegant debuut (3 april 1982)

"Ik zat op de tribune. Het was een wedstrijd tegen NEC, Kurt Linder was de trainer en Marco kwam erin voor Johan Cruijff. Er was door kenners al gezegd: dit wordt een grote. Na een minuut of tien was er een voorzet van rechts. Van Basten kopte de bal binnen. In die paar seconden, daar sprak al zijn klasse uit. Hij was zo smal als een rietstengel, maar had een prachtig atletisch lichaam met een zekere elegantie."

"De jonge Marco was vol vrolijkheid en levenslust. Met een bepaalde ambitie, maar niet overdreven. Hij was geen freak of workaholic. Hij kwam uit Utrecht, net als Gerald Vanenburg in die tijd, maar daar was hij niet echt dikke vrienden mee. Hij raakte wel goed bevriend met John van't Schip. Daar vormde zich een groepje omheen en daar ging hij vaak gezellig mee de stad in. Het was een leuke, intelligente gast die zijn woordje altijd klaar had."

Handelsmerk (18 maart 1987)

Er wordt vaak gesproken over zijn winnende doelpunt in de Europa Cup II-finale tegen Lokomotiv Leipzig in 1987. Of over de fenomenale omhaal in 1986 tegen FC Den Bosch. Maar voor David Endt was er een ander hoogtepunt: zijn twee doelpunten in de kwartfinales van de Europa Cup II tegen Malmö FF. Ajax won, na een 0-1 nederlaag in de heenwedstrijd, met 3-1.

"Ajax had het moeilijk in de thuiswedstrijd, het was een wankele stand, tot Van Basten de bal in het doel schoot van een metertje of zestien. Niet eens een heel bijzondere goal, maar hij scoorde vaak op de momenten die ertoe deden. Het doelpunt tegen Lokomotiv was belangrijk, maar die goal tegen Malmö was meer zijn signatuur. De bal en hij waren als water en zeep. Het schuimde."

Het was een leuke, intelligente gast die zijn woordje altijd klaar had

David Endt

Vertrek met lede ogen (1987)

Na de Europa Cup II zege verhuisde Van Basten voor 1,7 miljoen gulden naar Milaan. "Ik zag met lede ogen aan dat hij bij Ajax vertrok. Maar ik was ook trots, dat een jongen van onze club naar de absolute top van Europa ging."

"Zijn eerste jaar bij Milan was moeilijk, hij kampte met blessureleed. Dat zat hem ook geestelijk in de weg. Maar hij heeft zich er doorheen geslagen. Hij is daarbij enorm gesteund door zijn voortreffelijke vrouw Liesbeth. Ze hadden al jong verkering en gingen samen het avontuur aan. Zij is een van de evenwichtsfactoren in zijn leven. Zij was er om gelukkig te zijn met Marco en om hem te steunen."

Doelpunt aller doelpunten (1988)

Na het moeilijke eerste seizoen in Italië was er in de zomer het EK van 1988 in Duitsland. Het toernooi van de hattrick tegen Engeland, de goal tegen Duitsland die het Volksparkstadion van Oranje maakte en het doelpunt aller doelpunten in de finale tegen de Sovjet-Unie. Als een legende keerde Van Basten weer terug bij Milan.

"In Italië werd Marco een fenomeen. De bewondering kwam toen hij losbarstte en doelpunten ging maken. Maar vooral ook door zijn manier van presenteren. Zijn elegantie en charme, daar houden ze in Italië van. Met die wapens heeft hij het publiek veroverd. En zo is hij een van de rijkdommen van de Italiaanse schatkist geworden."

Het was een vorm van verwerking, denk ik. Echt afscheid nemen van wat hij het liefste deed

David Endt

Tot tranen toe geroerd (17 juni 1995)

Van Basten won met AC Milan vier landstitels, drie keer de Europa Cup I en twee wereldbekers. Maar die pijnlijke enkel bleef. Na 2,5 jaar revalideren besloot Van Basten op 17 juni 1995 om definitief te stoppen. In een uitverkocht San Siro maakte de 30-jarige Nederlander een laatste ereronde, onder het toeziend oog van 63.000 fans en een huilende trainer Fabio Capello.

"Het heeft mij ook tot tranen toe geroerd. Je voelde dat hij nog zoveel te bieden had", vertelt Endt. "Hij heeft door zijn enkelblessure zo lang met pijn gespeeld. Het moet een vreselijke klap zijn geweest om te moeten stoppen. Het was een moeilijk moment voor het hele Italiaanse voetbal."

Picasso onder de huisschilders (1995-2003)

Acht jaar lang hield Van Basten zich verre van de voetbalwereld. Hij legde zich onder meer toe op golfen. "Het was een vorm van verwerking, denk ik. Echt afscheid nemen van wat hij het liefste deed."

"Ik kwam hem in die tijd een keer toevallig tegen. Op een gravelveldje op het Olympiaplein was hij aan het voetballen met een mannetje of twaalf. In de stromende regen. Hij vroeg of ik even mee wilde doen. En daar was hij nog aan het dansen. Met één stap de bal over een plas tillen. Het verbaasde mij, maar het maakte mij ook gelukkig. Hier is gewoon Picasso bezig onder de huisschilders, dacht ik."

Uitgelaten terugkeer (2003)

Na acht voetballoze jaren keerde Van Basten terug in Amsterdam, als trainer van Jong Ajax. "Hij kwam terug als een uitgelaten Marco van Basten. Hij hield van zijn vak. Bij Jong Ajax was het ook nog te vatten, het liep nog niet uit de klauwen. Hij kon zijn ding doen en was altijd bezig de jongens beter te maken, wars van iedere zelfingenomenheid."

Na een jaar in de luwte van Jong Ajax werd Van Basten, tot veler verbazing, bondscoach . Prijzen won hij niet, maar hij viel op door vooral in het begin veel jonge spelers te laten debuteren. Op het WK van 2006 reikte Oranje tot de achtste finales, bij het EK van 2008 waren de kwartfinales het eindstation. Dat toernooi leverde wel twee sensationele zeges op tegen Italië (3-0) en Frankrijk (4-1).

Een droevig moment (2008)

Na het WK keerde Van Basten weer terug bij Ajax, nu als hoofdtrainer. "Hij was weer terug, met zijn gretigheid en ambitie, en ondanks zijn bijna autistische drang tot perfectie."

Het werd geen groot succes. "Hij wilde alles in eigen hand houden. Daardoor was zijn takenpakket te groot, het was eigenlijk teveel. Hij had zich alleen moeten richten op het trainersvak. De moeilijkheidsgraad die hij zichzelf oplegde, heeft hem misschien ook genekt. En misschien heeft hij een paar verkeerde keuzes gemaakt."

"Ik weet nog dat hij na zijn laatste wedstrijd tegen me zei: ik stop ermee. Ik dacht: dit is een grap, ik was geschokt. Het ligt niet aan jou, zei ik, je moet jezelf niet zo neerzetten. Met zijn zelfkritiek overschreed hij een grens, maar er miste iets echt trainerachtigs aan hem. Het was een heel droevig moment."

Het zou best kunnen dat hij nog eens iets heel anders gaat doen

David Endt

Assistent-trainer Van Basten (2014)

Na weer enkele jaren in de luwte keerde Van Basten in 2012 terug als trainer, eerst van sc Heerenveen en later van AZ. Bij de Alkmaarders deed Van Basten na gezondheidsproblemen al snel een stapje terug. Endt herkent de problemen die Van Basten met de stress had. "Dat merkte je ook al bij Ajax. Door zijn drang naar perfectie en het feit dat er zoveel invloeden zijn, werd hij onrustig. Hij verloor zijn grip op dingen en het plezier in wat hij deed. Plezier is bij hem een basiselement."

Zal de nu 50-jarige Van Basten de rest van zijn carrière doorbrengen als assistent-trainer? Of komt er nog een verrassing? Endt: "Hij heeft met het besluit om assistent te worden zijn eigen carrière onder druk gezet. Clubs kunnen hem nu als een risico zien. Misschien dat hij op kleinere schaal nog wel eens hoofdtrainer wordt. Maar Marco is altijd een man vol verrassingen geweest. Het zou best kunnen dat hij nog eens iets heel anders gaat doen."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl