Urk heeft zijn schedels terug

Door verslaggever Pauline Broekema

Urk heeft vandaag zes schedels teruggekregen die in 1877 werden ontvreemd van het kerkhof op het voormalige eiland. De teruggave is het resultaat van jarenlange inspanningen van het comité Urker schedels. Dat werd in het gelijkgesteld door de ethische code commissie voor musea.

De Utrechtse hoogleraar Pieter Harting gebruikte ze voor onderzoek naar de oer-Nederlander. De schedels werden ontvreemd door de Hilversumse arts De Hengel. Die toog naar het eiland met in zijn bagage een aantal schedels.

Wisseltruc

In het beenderhuis van het kerkhof paste hij een wisseltruc toe. De Urker schedels verdwenen in zijn tas, en in de plaats kwamen schedels die hij had meebracht. Wel werkte hij ze nog wat bij met kleurstof om het kleurverschil niet te laten opvallen.

Schedelmetingen werden op Urk tot in de jaren dertig verricht. Jan Wakker herinnert het zich nog: "Het moet in de derde of vierde klas zijn geweest, in het lokaal. Ik vond het niet leuk, maar ja, toen was het zo dat je je er niet tegen verzette."

Geen bijzonderheden

Wakker heeft later gezocht naar de wetenschappelijke resultaten van dat merkwaardige onderzoek, maar heeft nooit wat gevonden. De schedelmeters vonden geen bijzonderheden.

Uit later literatuuronderzoek bleek dat Urk niet verschilde van andere plaatsen, omdat er zich door de eeuwen heen talloze families van buiten hadden gevestigd.

Morgen op NOS uitgebreid aandacht voor de overdracht, met onder meer interviews met leden van het comité Urker schedels en met oud-Urker Jan Wakker.