Spaanse rechter Garzón zelf vervolgd
Door correspondent Rop Zoutberg
Het doek lijkt gevallen voor onderzoeksrechter Baltasar Garzón. De beroemde Spaanse onderzoeksrechter, die in de jaren negentig oud-dictator Pinochet in Londen arresteerde, wordt beschuldigd van ambtsmisbruik. Volgens het hooggerechtshof van Madrid deed Garzón mogelijk onrechtmatig onderzoek naar het Francoverleden in eigen land.
Wordt de rechter schuldig bevonden, kan hij voor twintig jaar uit zijn ambt worden gezet. Bij het hooggerechtshof liggen momenteel twee aanklachten van ambtsmisbruik. Ook zou Garzón zich schuldig hebben gemaakt aan malversatie.
Garzón ontkent de beschuldigingen. In een brief aan de rechtbank zegt de magistraat dat hij het slachtoffer is van een wrede campagne uit conservatieve hoek, die erop gericht om zijn werk onmogelijk te maken.
Symbolische betekenis Garzóns eigen advocaat, Gonzalo Martínez, vreest dat de onderzoeksrechter niet meer terugkeert in zijn ambt, ook al wordt zijn cliënt straks vrijgesproken. "Het is zijn dood als rechter", zegt Martínez in een interview met de NOS.
"De beslissing hem uit zijn taken te ontheffen, heeft een grote symbolische betekenis. Het betekent ook dat Garzón nooit meer grote onderzoeken kan leiden zonder de vrees dat zijn collega's bij het hooggerechtshof hem aanklagen."
Het besluit Garzón te vervolgen trekt in Spanje veel aandacht. Eerder sprak premier José Luis Zapatero zijn steun uit voor de rechter, die hij met name roemde om zijn "dappere vervolging" van de ETA. De afgelopen jaren leidde Garzón vrijwel alle grote onderzoeken tegen de Baskische terreurgroep. Ook vervolgde hij met succes de grote drugskartels in Galicië, en leidde hij onderzoeken naar corruptie binnen de socialistische regering van Felipe González.
Internationaal kreeg Garzón de faam als 'superrechter' na de arrestatie van de Chileense oud-dictator Pinochet. In Zuid-Amerika inventariseerde de rechter gevallen van genocide, onder meer in Argentinië. Ook vaardigde Garzón een internationaal opsporingsbevel uit om al-Qaida-leider Osama bin Laden in Spanje te berechten.
Onderzoek naar Burgeroorlog In eigen land maakte Garzón echter mogelijk misbruik van zijn macht door een inventarisatie van verdwijningen tijdens de Burgeroorlog (1936-1939) te starten. Dat onderzoek lag ver buiten zijn competentie, meent Miguel Bernard, voorzitter van de extreemrechtse vakbond 'Manos Limpias'. "Daarom hebben we Garzón bij de strafkamer aangeklaagd. Hij heeft een overtreding begaan. Superrechter of niet, Garzón heeft zich aan de wetten te houden."
Naast ambtsmisbruik in het onderzoek naar de Burgeroorlog zou Garzón ook bij verhoren in een corruptieschandaal rond de Partido Popular buiten zijn boekje zijn gegaan. Zo gelastte de rechter in de gevangenis gesprekken met advocaten af te luisteren, hetgeen de wet niet toestaat.
"Garzón dacht dat hij immuun was. Alleen dat verklaart waarom hij zo'n blunder maakte", zegt Ignacio Pelaez, één van de afgeluisterde raadslieden. "De schuld dat hij uit zijn ambt is gezet, ligt niet bij een groot rechts complot. Maar bij Garzón zelf."
Het hooggerechtshof besloot vandaag alle afgeluisterde gesprekken in de corruptiezaak rond de Partido Popular te annuleren als bewijsmateriaal.