Prins Bernhard bij de begrafenis van pater Bleys · Spaarnestad Photo

Verzetspater Ludo Bleys begraven

Een groots, indrukwekkend afscheid vandaag van de verzetspater die uitgroeide tot een bijzonder lid van de staf van prins Bernhard in Londen. Pater Ludo Bleys verongelukte vorige week, toen de jeep waarin hij zat bij Gorcum van de dijk rolde. Hij was pas 38 jaar.

Limburg kende hem voor de oorlog al als een betrokken pater uit Roermond. Actief, joviaal en charmant, een jongensachtig gezicht, vrolijke blik in de ogen, een man van dikke sigaren ook, die meteen na de bezetting als 'Lodewijk' ondergronds actief werd.

Hij richtte in zijn woonplaats onder andere een afdeling op van de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers. Het verzet liep met hem weg, omdat hij zoals men nu zegt "mensen wist te bezielen en te begeesteren, maar tegelijk ook een man was van de beslissende daad".

Ludo Bleys · NIOD/Beeldbank WO2

Als pater kon Bleys een tijdje ongemerkt werken, maar de Duitsers kregen hem toch in de gaten. In de nacht van 20 februari 1944 werd hij door een eenheid van de SD van zijn bed gelicht en ontvoerd. Tenminste, dat dacht hij. Eenmaal onderweg bleek het een actie van vermomde verzetsmensen, die precies wisten dat er later die nacht een echte inval van de Grüne Polizei gepland stond.

Via België, Frankrijk, Zwitserland en uiteindelijk Portugal belandde Bleys in Londen. De Nederlandse regering daar kende zijn reputatie en wilde graag van hem weten hoe de situatie in Limburg was. Het was het begin van een bijzondere band met het koningshuis: binnen de kortste keren voegde de prins hem als aalmoezenier toe aan zijn staf.

Bleys werd herhaaldelijk ontboden door de koningin, die grote waarde hechtte aan zijn kennis en adviezen. Hij schreef twee brochures over het verzet door de Katholieke Kerk in Nederland, die diepe indruk maakten. Ook schreef hij een vernietigend rapport over hoe het Nederlandse kabinet daar functioneerde. Ook dat was ongetwijfeld in de geest van koningin en prins, want die ergerden zich vaak enorm aan de manier waarop sommige ministers hun dagen in Londen doorbrachten.

Het land door

Vorig jaar september keerde pater Bleys terug naar zijn Limburg. Omdat het hele land inmiddels zijn reputatie kende kreeg hij van overal uitnodigingen om te spreken. Niet alleen voor katholieke bijeenkomsten, maar ook op protestante kansels.

Afgelopen april sprak hij op een herdenking in het toen al bevrijde Breda. De plaatselijke krant noemde het een indrukwekkend betoog van de pater, die inmiddels de rang van majoor had.

"Ons land maakt een van de verantwoordelijkste perioden uit zijn geschiedenis door, mede door zijn ontelbare lijst van slachtoffers", citeert de krant pater Bleys. "Zij die vielen leggen ons door hun voorbeeld de verplichting op ervoor te zorgen dat geen lafaards en egoïsten aan de opbouw van ons zo geteisterde land deel hebben."

Verontrustende verhalen

Afgelopen woensdag 15 augustus belandde hij zo in Gorcum, voor alweer een lezing. Op de weg terug was er dat tragische ongeluk. Zijn jeep sloeg om doordat een voorwiel loskwam. Toen het voertuig van de dijk schoof, raakte Bleys bekneld. Kort daarna overleed hij in het ziekenhuis.

Inmiddels is er grote twijfel of het wel een ongeluk was. Vaststaat dat er iets mis was met de bouten van een voorwiel van de jeep. Verontrustend is het verhaal dat de auto in onderhoud was bij een garage in Utrecht waar voorwaardelijk vrijgelaten NSB'ers zouden werken. Mannen die er geen geheim van maken dat zij met een paar simpele ingrepen een heel echt lijkend ongeluk kunnen arrangeren.

U was een prachtig voorbeeld bij al het werk dat u deed.

Prins Bernhard over pater Bleys

Dat er nog veel onduidelijk is, werpt nog een extra schaduw over de begrafenis van pater Bleys, vanmorgen in Roermond. Daar is goed te zien wat hij voor Limburg, voor het land en voor 'Londen' betekend heeft.

Een lange stoet van de fanfare en alle verenigingen begeleidde het stoffelijk overschot van zijn klooster naar de Munsterkerk. Langs de weg stonden duizenden mensen. Bij de kerk vormden honderden officieren en stoottroepers een erehaag voor de overleden pater.

Ook prins Bernhard is naar Limburg gevlogen. Hij had het laatste woord bij het graf. "U was een prachtig voorbeeld bij al het werk dat u deed en dat zal in de harten van ons allen voortleven en ons aansporen uw voorbeeld te volgen. Pater Bleys vaarwel!"

Toen trad het vuurpeloton aan, ter linker en rechterzijde van het graf. Een kort bevel, de geweren gingen omhoog en het eresalvo daverde over de begraafplaats. Het Wilhelmus dat volgde, werd in plechtige stilte aangehoord.