De vuurtoren bij De Cocksdorp op Texel is verwoest tijdens de strijd · Nationaal archief

Georgiërs verliezen bloedige strijd om vuurtoren Texel

Na wekenlange schermutselingen is de strijd tussen de Duitsers en opstandige Georgiërs op Texel beslist. Toen hun tegenstanders zich na een lange beslissende strijd om de vuurtoren van het eiland overgaven, namen de Duitsers onmiddellijk wraak.

Sinds de Georgiërs begin deze maand in opstand kwamen tegen de Duitse collega's binnen hun bataljon, woedde een hevige strijd. In totaal vermoordden de Georgiërs 400 Duitsers en namen delen van Texel over. Maar naarmate de strijd voortduurde, herwonnen de Duitsers steeds meer terrein; de Georgiërs werden in het nauw gedreven.

Vrijdag werd de eindstrijd rond de vuurtoren Eierland bij De Cocksdorp ingezet, waar zo'n 110 Georgiërs zich hadden verschanst. Met mijnen en prikkeldraad hadden ze het gebied afgeschermd.

De verbittering aan onze kant was zeer groot.

Klaus Breitner, Duitse commandant

De Duitsers brachten de Georgiërs in het nauw door de toren met een cordon van zwaar geschut te omringen. In totaal wisten 36 Georgiërs door het cordon te breken om zich vervolgens in kleine groepjes in de duinen te verschuilen.

"De verbittering aan onze kant was zeer groot. Iedereen was woedend over de manier waarop de muiters onze mannen vermoord hadden", vertelt de Duitse commandant Klaus Breitner over de beslissende slag. "Georgiërs die wilden overlopen of die we gevangen hadden genomen, hebben we overeenkomstig het oorlogsrecht direct gefusilleerd."

Texelaars bieden hulp

De Texelse arts Veening merkte de meedogenloosheid van de Duitsers in zijn noodziekenhuis. "We hadden aanvankelijk zes zwaargewonde Georgiërs. De Duitsers sleepten hen zo naar buiten en schoten hen direct dood. De Georgische gewonden werden daarna verborgen en verzorgd door Texelaars. De enorme hoeveelheid Duitse gewonden voerde men af naar Den Helder", vertelt hij.

De bezetter kamde het hele eiland uit om de opstandige Georgiërs te vinden. De Texelse bevolking hielp de rebellen door ze te verbergen of hun eten en eerste hulp te geven.

Schade op Texel door de gevechten · NIOD/ Beeldbank WO2

Zo ook Cornelia Boon-Verberg: "Op verschillende boerderijen zaten Georgiërs verbogen, die we brood brachten. Soms lagen ze op een hooischelf en werden ze niet gevonden door de Duitsers. Dan openden de Georgiërs toch het vuur, zodat er Duitse versterking kwam en ze er op den duur toch aangingen."

Deze verzetsacties van de Texelaars bleven bij de Duitsers niet onopgemerkt. Dikwijls werden Texelaars opgepakt voor het helpen van de Georgiërs. "Vele tientallen Texelaars hebben hun leven gewaagd om een Georgiër te verbergen, want iedereen wist dat daar de doodstraf op stond", vertelt mevrouw Boon-Verberg.

Uitputting

Het afgelopen weekend werd de vuurtoren met de Georgiërs zwaar onder vuur genomen. Naast de beschietingen kregen de Georgiërs te maken met een gebrek aan water, voedsel en munitie wat hen uiteindelijk flink verzwakte.

De Georgiërs zagen zich vandaag gedwongen om zich over te geven. ''De terugverovering van het eiland ging langzaam maar zeker. Iedereen besefte dat we op het punt stonden de oorlog te verliezen, maar eerst wilden we wraak nemen op de Georgiërs'', vertelt commandant Breitner.

Nadat de Georgiërs de vuurtoren hadden verlaten, werd een overgebleven groep van zo'n vijftig soldaten door de Duitsers afgevoerd. Buiten De Cocksdorp moest de groep hun eigen massagraf graven en zich uitkleden. Vervolgens zijn ze naakt op een rij gezet en geëxecuteerd.

Dankzij de overgave van de Georgiërs hebben de Duitsers Texel weer volledig in handen.