Voetbalwedstrijd tijdens de Tweede Wereldoorlog · Noord-Hollands Archief

Voetbalcompetitie hervat in aangepaste vorm

De voetbalcompetitie is weer begonnen. Nieuwkomer in de hoogste klasse Limburgia wist de eerste wedstrijd van het seizoen thuis in Brunssum te winnen van Spekholzerheide. In een verder tamme wedstrijd werd het 2-1.

Volgende week beginnen de overige voetbalclubs uit district Zuid aan het seizoen, in september volgen de andere regio's. Daarbij is district Noord dit seizoen in tweeën gedeeld, omdat de reizen voor de clubs te lang zouden worden.

Ondanks de bezetting is de sport gewoon door blijven draaien de afgelopen jaren. Al een week na de Nederlandse capitulatie kondigde de KNVB aan de wedstrijden te hervatten, om "mede te werken aan een spoedig herstel van het normale leven". De "gezonde en noodige afleiding" zou spelers en toeschouwers goed doen.

Explosieve groei

De voetbalbond kreeg gelijk. Tijdens de afgelopen oorlogsjaren groeide het aantal leden van een sportvereniging explosief: in 1940 waren nog 490.000 mensen aangesloten bij een club, dat aantal is inmiddels met de helft toegenomen.

Ook toeschouwers bleven enthousiast. 40.000 mensen zagen volksclub De Volewijckers uit Amsterdam-Noord op Tweede Pinksterdag landskampioen worden door Heerenveen met 4-1 te verslaan. Kaarten voor kampioenswedstrijden werden op de zwarte markt aangeboden voor 120 gulden, vijf suikerbonnen of drie rokerskaarten.

Aangepaste namen

Wel waren er in de sport enkele aanpassingen op last van de bezetter. De verschillende verzuilde voetbalbonden gingen al een paar maanden na de capitulatie samen verder onder de vlag van de algemene KNVB, die het predicaat 'koninklijk' verloor. Om juridische redenen, benadrukte een betrokkene, de eretitel zou niet meer gelden voor de gefuseerde organisatie.

Enkele clubnamen met verwijzingen naar levende leden van Huis van Oranje moesten op last van de Duitsers worden aangepast: Wilhelmina werd Weert 1908, RKVV Wilhelmina uit Den Bosch gebruikt nu hun bijnaam Kanaries, de Enschedesche Football-, Cricket- en Hockey Club Prinses Wilhelmina werd simpelweg EFCH, het Limburgse Juliana ging verder als het eerder genoemde Spekholzerheide.

Willem II mocht wel zijn naam behouden; de Duitsers hebben geen problemen met historische verwijzingen naar het koningshuis. Ook de rood-wit-blauwe strepen op het shirt waren opmerkelijk genoeg geen probleem.

Joodse onderduiker

De club wist zo vorig seizoen de beker te winnen door tweedeklasser Groene Ster te verslaan met 9-2. Dat gebeurde voor de ploeg uit het Limburgse Heerlen zonder het gelijknamige clublogo op hun tenue, omdat de Duitsers dat te veel op een davidster vonden lijken. Wel stond er zonder medeweten van de nazi's een Joodse onderduiker op het veld: de uit Amsterdam gevluchte Evert Grifhorst draaide gewoon mee in de Limburgse samenleving om niet op te vallen.

Eigenlijk had Grifhorst als Jood al sinds 1941 geen lid meer mogen zijn van een sportvereniging. Zo slopen er in de loop der jaren meer verordeningen het spel binnen: voetbalschoenen gingen op de bon, clubs moesten velden gaan delen en uiteindelijk werden er zelfs razzia's voor de Arbeitseinsatz gehouden onder het publiek. Het openlijk deutschfeindliche PEC Zwolle werd zelfs ontbonden, omdat de club NSB'ers bleef weigeren.

Feijenoord had het bijzonder moeilijk de afgelopen periode. Eerst liep De Kuip oorlogsschade op tijdens het bombardement op Rotterdam, later vorderden de Duitsers het stadion en in 1943 moest er meerdere keren naar andere steden worden uitgeweken uit angst voor bombardementen op de stad. Twee keer werd een officiële thuiswedstrijd in Amsterdam gespeeld, een keer in Enschede.