Ghana: ijzer smeden als het heet is

Dit zijn de feiten. Er is een vliegtuig met drie miljoen dollar cash naar Brazilië gevlogen op last van de president van Ghana. Het geld is bestemd voor de spelers van The Black Stars, die gisteren weigerden te trainen. Onder politiebegeleiding is het geld vandaag naar de spelers gebracht.

Vaak tref je in het Westen een mengeling van verbazing en hilariteit over de Afrikaanse voetballanden en geldkwesties. Kijk, die gekke Afrikanen weer eens. Maar dat is de interpretatie.

Kameroen

Nog een voorbeeld. Het team van Kameroen weigerde af te reizen naar Brazilië, als de voetbalbond niet met 8000 dollar per speler over de brug kwam. Wij lachen erom. Het is altijd wat bij Afrikaanse team, hoor je in tv-commentaren. Wat een zooitje.

Maar als je iets verder kijkt, kunnen deze verhalen je ook iets vertellen over een wereld die anders is dan de onze. En verklaren waarom de dingen gaan zoals ze gaan.

Zaïre

Nog een voorbeeld. De grootste nederlaag ooit op een WK, Zaïre - Joegoslavië 0-9, WK 1974. Die Afrikanen kunnen er niets van, zo werd die wedstrijd in Europa bekeken. Maar dat een directe medewerker van President Mobutu een dag voor dat duel bij een Duitse bank alle WK-premies van Zaïre had opgehaald om aan Mobutu te geven, zonder dat de spelers er ooit nog iets van zouden zien, werd pas jaren later bekend.

Elke speler van Zaïre zou 25.000 dollar van de FIFA ontvangen voor deelname. Daarvoor moesten ze in die tijd zeker 4-5 volle jaren voor werken. Maar al het geld verdween in de zakken van Mobutu. Dat was de reden dat Zaïre tegen Joegoslavië de wedstrijd weggaf. Ze wilden niet eens spelen, tot FIFA met uitsluiting voor vijf jaar dreigde.

Strijd tussen bobo's en spelers

Wat vertelt dit ons nu? In elk geval dat voetbal in Afrika een voortdurende strijd tussen bobo's en spelers. En die is keihard. Om de poen. In die strijd lopen de geldstromen van de overheid bijna altijd via de voetbalbond. Deelname aan een WK is een vetpot in deze landen. De bobo's ruiken hun kans.

De spelers moeten hun macht aanwenden om van de taart toch nog een flink stuk te krijgen. De kans is reëel dat ze niets overhouden aan het WK. Dat kan bijna alleen via de media. Want dan wordt het publieke sentiment bespeeld, waarvoor een president gevoelig is.

Salonremise

Alleen, de timing is cruciaal. Een spelersgroep kan deze troefkaart alleen maar spelen als er nog iets te winnen is. Als er macht is. En dreiging voor schaamte bij het land, de president, de bobo's. Vandaar dat Kameroen vlak voor het WK weigert te vertrekken. En vandaar dat de spelers van Ghana weigeren te trainen, als de bond niet met het geld over de brug komt, na een schitterend gelijkspel tegen Duitsland. Maar ook vóórdat het eventueel wordt uitgeschakeld door een salonremise van Duitsland en de VS.

En zo'n salonremise is natuurlijk logisch en begrijpelijk. Dat dan weer wel.