"Het WK wordt een chaos"

Door correspondent Marc Bessems

Ze zijn links en in de twintig, sommigen in de dertig. Het zijn voornamelijk studenten en ze komen uit verschillende sociale klassen. En als het aan hen ligt, wordt het WK een chaos.

Een paar gezichten heb ik eerder gezien; de afgelopen maanden ben ik vaker bij betogingen geweest. Het zijn invloedrijke figuren in de radicale protestbeweging, die in ieder geval officieel geen echte leiders kent.

Het zestal volstrekt normale jonge mannen en vrouwen bedekt het gezicht, zet een zonnebril op en verandert in de groep radicalen waar iedereen in Brazilië inmiddels van gehoord heeft.

Loopgraven

"Het Black Block is geen groep", benadrukken ze aan het begin van ons gesprek. De term refereert aan een tactiek die demonstranten wereldwijd tegen de politie inzetten. "Iedereen kan zich aansluiten als er een manifestatie is. Het is een manier om ons te verdedigen tegen de ME, legt een van de jongens uit.

Ik noem hem voor het gemak Richard, hij is dominant en beweeglijk.

"Ik ga naar zo'n betoging en kom vrienden tegen, mensen uit de loopgraven zogezegd, waarmee ik veel heb meegemaakt. Als het losgaat sluiten we ons aan bij andere vriendengroepen, zo werkt het. Ik ben verantwoordelijk voor mijn eigen daden, ik en niemand anders, niet een of andere groep", zegt Richard.

Demoniseren

"Je hebt van die jonge gasten die het geweldig vinden. Zij vernielen van alles en dat moeten ze zelf weten, het is hun manier van protest. Dan kicken ze er ook nog eens op om interviews te geven en kramen allerlei onzin uit. Dat is het Black Block van de media, dat zijn wij niet." Richard wiebelt onrustig op zijn stoel.

"De Braziliaanse media manipuleren, de waarheid interesseert hen niet. Ze demoniseren ons. Een groot landelijk tijdschrift publiceerde een interview met een zogenaamde leider van het Black Block. Niemand kende die gast. Wat een onzin. Black Block is niet eens een groep. Het gaat uitsluitend over geweld, over het feit dat er banken zijn aangevallen, of dat wij onschuldigen aanvallen. Vandaar dat de gemiddelde Braziliaan geen sympathie voor ons heeft."

Directe actie is beter

Richard heeft gelijk. Veel mensen associëren hem en zijn kompanen met geweld en vandalisme.

Voor de rustigste jongen van het gemaskerde gezelschap maakt het niets uit. "Massabewegingen kan je makkelijk manipuleren. Politici doen een vage belofte en iedereen gaat naar huis. Het is veel efficiënter om een kleinere groep mensen te hebben die weet waar het om draait. Directe actie, dat is beter."

Op de leuning van de bank naast hem knikt een van de twee vrouwen van het groepje instemmend. Haar masker is niet zwart, maar modieus blauw en ze draagt als enige geen zonnebril.

Gewelddadig

"Dit is een tijd om te kiezen. Of je doet mee aan het systeem en accepteert bijvoorbeeld dat je kind geen goed onderwijs krijgt, of je verzet je." Ze noemt zichzelf radicaal maar formuleert uiterst zorgvuldig en beheerst. "Betekent radicaal ook gewelddadig?", vraag ik.

"De staat is gewelddadig" is de unanieme reactie, verwoord door Richard. "Weet jij wel hoe gewelddadig de Braziliaanse politie is?"

Ik ken de cijfers: volgens mensenrechtenorganisaties doodt de politie hier gemiddeld vijf mensen per dag. De Braziliaanse politie is niet geliefd, en niet alleen bij deze club radicale betogers.

Onbegrijpelijke traagheid

Vanachter haar blauwe masker voegt ze eraan toe dat er wat haar betreft geen andere optie is. "We worden gedwongen om geweld te gebruiken. Bovendien is het geen geweld, maar verzet."

"Voor iets overbodigs als het WK is ineens wel geld beschikbaar. Dan wordt er geïnvesteerd en kunnen ze dingen voor elkaar krijgen. Maar als het gaat om de belangen van het volk, ziekenhuizen, scholen, openbaar vervoer, dan is er een onbegrijpelijke traagheid bij de politici." De rustige jongen stottert bijna van verontwaardiging.

Hoe radicaal deze jongeren ook zijn, dit gevoel wordt breder gedragen in Brazilië.

Respect voor mensenlevens

"Natuurlijk komt er een reactie van het volk. Er komt een reactie tijdens het WK, tijdens de verkiezingen in oktober en bij de Olympische Spelen van 2016", weet de vrouw met het blauwe masker. "Het wordt een strijd, een volksoproer. Een proces van opstand".

"Kom maar niet naar Brazilië", waarschuwt Richard de supporters. "Het wordt een chaos, dat beloof ik u. Alles wat met het WK te maken heeft, is wat mij betreft een doelwit."

Ik vraag hem of hij het dan ook op voetbalfans heeft gemunt. "Nee, nooit mensenlevens. Ik respecteer mensenlevens, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de politici die mensen laten sterven in de rijen van de ziekenhuizen terwijl het hun plicht is om daar iets aan te doen."

"Ik weet niet of we het WK kunnen platleggen", besluit Richard. Maar een ding is zeker: ze gaan het wel proberen.