2012: Spelen van de Soberheid

Door correspondent Arjen van der Horst

Het is januari 2009. Ik loop voor het eerst rond op de plek waar het olympisch park zou komen. Stratford, waar het park ligt, doet in de winter nog weinig olympisch aan. Het plaatselijke treinstation is een grote bouwput. Naast het station strekt zich een bevroren moddervlakte zich uit. Grote hijskranen staan roerloos lang grote hopen aarde. Even verderop leunt een heimachine tegen een betonnen zuil. Vanwege de strenge vorst is de bouw op het park tijdelijk tot stilstand gekomen.

In het voorjaar van 2008 werd officieel met de bouw begonnen, maar het eerste jaar hielden de bouwers zich vooral bezig met het omleggen van oude gebouwen, het zuiveren van vervuilde grond en de aanleg van honderden kilometers kabels en pijpen. Alleen van het Olympisch Stadion tekenden zich begin 2009 voorzichtig de contouren af.

De bouw van het park viel samen met de zwaarste economische crisis sinds de Grote Depressie. Toen Londen vier jaar eerder de Spelen kreeg toegewezen maakte Groot-Brittannië een ongekende bloeiperiode door. Niemand had er rekening mee gehouden dat de wereld een paar jaar later zich in een diepe crisis zou storten. Tessa Jowell, de minister die namens de regering verantwoordelijk was voor de Spelen, liet zich in 2008 ontvallen dat "we bijna zeker niet hadden meegedongen als we toen wisten wat we nu weten".

Oorlog

Steeds vaker is de vergelijking gemaakt met de Zomerspelen van 1948, die ook in Londen werden gehouden. Het was vlak na de oorlog en de Britse hoofdstad had nauwelijks geld om het sportevenement te organiseren. Een hondenracebaan in het Wembley-stadion werd omgebouwd tot een atletiekbaan en de deelnemers verbleven in militaire barakken. Deze editie zou de geschiedenis ingaan als de Spelen van de Soberheid.

Een probleem voor Londen was dat het moet opboksen tegen de erfenis van Peking. Zelden waren de Olympische Spelen zo spectaculair en strak georganiseerd als in China. Peking, dat een budget had van meer dan 30 miljard euro, spaarde kosten nog moeite om de komst van China als grootmacht op het wereldtoneel in te luiden. De Londense organisatoren, die een team van honderd man hadden gestuurd om over de schouders van de Chinezen mee te kijken, waren diep onder de indruk. "Het duizelde ons, het maakte indruk en we zijn compleet weggeblazen", verklaarde de Londense burgemeester Boris Johnson na afloop van de slotceremonie in Peking.

Sebastian Coe, de voorzitter van het organiserend comité van Londen 2012, stelde nuchter vast dat Londen Peking moeilijk kon evenaren. "Het is onwaarschijnlijk dat we Olympische Spelen op deze schaal en statuur zien. En het is onwaarschijnlijk dat dit de vorm voor de toekomst is, zeker niet in Londen."

Duurste

De Zomerspelen in China waren zonder twijfel de duurste uit de Olympische geschiedenis. Londen is een stuk bescheidener en heeft een begroting van 9,4 miljard pond (10,4 miljard euro) en de Britse hoofdstad is erin geslaagd dat budget niet te overschrijden - al is het bijna een verviervoudiging van het oorspronkelijk beraming van 2,4 miljard pond.

De Spelen van Londen zijn duidelijk een stuk soberder dan die van China, maar de vergelijking met de zomerspelen van 1948 gaat mank. Londen had toen een budget van 750.000 pond, wat omgerekend in hedendaags geld 22 miljoen pond is. Alle deelnemers waren nog amateurs, terwijl tegenwoordig sporters geld verdienen en sommigen zijn zelfs beroemdheden. De enige superster die Londen in 1948 opleverde was onze eigen Fanny Blankers-Koen. Tussen de Spelen van toen en nu zit een wereld van verschil.