NOS NieuwsAangepast

IS: op de grens tussen Syrië en Turkije

Correspondenten Lucas Waagmeester en Sander van Hoorn

Dit weekend opende Islamitische Staat een nieuw hoofdstuk in hun strijd voor het kalifaat. Ineens ligt het zwaartepunt van het conflict weer in Syrië, aan de grens met Turkije. Op dit moment belegert IS de Koerdische stad Kobani. Sinds vrijdag zijn al vele tienduizenden Koerden vanuit de stad naar Turkije gevlucht. Aan de Syrische kant van de grens gebeuren de gruwelijkste dingen. En aan de Turkse kant stapelen problemen zich op door de enorme stroom vluchtelingen.

Onze correspondenten Lucas Waagmeester en Sander van Hoorn bekijken de situatie aan beide kanten van de grens.

Koerden op de vlucht voor IS hopen Turkije in te mogen | AFP

Last op Turkse schouders

Vrijdag zag Lucas Waagmeester met eigen ogen hoe de Turken de hekken opengooiden en vele duizenden Syrische vluchtelingen in shock de grens overstaken. Hij deed daarvan live verslag. De situatie op de grens is nog steeds nijpend.

"Hier aan de grens worden nieuwe vluchtelingenkampen gebouwd. Mensen trekken ook verder Turkije in. De steden zitten ook al vol met vluchtelingen. Het is een enorme last op de schouders van Turkije. Ze zijn voorzichtig met het opengooien van de grens. Als de situatie echt levensbedreigend is, dan gaat 'ie weer even open. Het is echt een ventiel dat af en toe open wordt gezet. In Kobani zitten op dit moment nog heel veel mensen. Ze zitten klem. Het IS-leger omsingelt de stad. We weten niet hoe de situatie daar precies is. We kunnen er niet heen, maar het kan niet anders dan dat heel veel burgers daar in grote problemen zitten."

IS beweegt van front naar front

Midden Oosten-correspondent Sander van Hoorn noemt de strijd die IS voert een soort waterbed. De strijd wordt verplaatst naar de plek waar de druk niet hoog is. Nu is dus het uiterste noorden van Syrië aan de beurt.

"In Irak komt IS inmiddels de sterkere Peshmerga-strijders tegen en stuiten ze op Amerikaans verzet. In Syrië hebben ze al andere oppositiepartijen en het Syrische leger waartegen gevochten wordt. Dit is een front dat er eigenlijk nog niet was en waar de Koerdische troepen niet zo sterk zijn. Je kon erop wachten dat ze daar aan de slag zouden gaan. Vooral ook omdat ze waarschijnlijk hebben bedacht dat de Amerikanen in Syrië, ondanks alle woorden van Kerry en Obama, nog niet zo snel zouden gaan bombarderen. Dat is tot nu toe inderdaad uitgebleven."

Kunnen de Turken ingrijpen?

Volgens Lucas houden de Koerdische troepen nog wel stand in Kobani, maar zijn ze veel minder zwaar bewapend dan de oprukkende IS-troepen. Ze kunnen geen kant op, behalve de grens met Turkije. En die is vaak dicht. Kunnen de Turken niet ingrijpen?

"Als de Turken zouden helpen, zou dat een grote wending in dit conflict zijn. De Turken zijn heel voorzichtig met militaire inmenging. Het zou betekenen dat ze ineens in een open oorlog terechtkomen met IS, een militaire groep die grondgebied tot honderden kilometers van de Turkse grens in handen heeft. En er wonen ook nog eens Koerden, een minderheid met wie het Turkse leger zelf een heel slechte relatie heeft. Je krijgt dan een zeer chaotische situatie. De Turken schatten in dat het heel moeilijk zal zijn om militaire controle te houden over de eigen grens als het leger zich gaat mengen in de strijd."

Pure wreedheid én strategie

De wreedheden van IS aan de Syrische kant van de grens gaan onverminderd door; moord, verkrachtingen en onthoofdingen. Dorpen worden ingenomen en in brand gestoken. Is het strategie of pure wreedheid van IS?

"Beide. Het hoort bij de strategie én het is pure wreedheid. Het wordt als onderdeel van de strategie aangemoedigd. Een belangrijk onderdeel is terreur. Die reputatie werkt voor ze. Dat zagen we ook in Irak en in de Koerdische dorpen rond Kobani. Juist door die naam van IS vluchten mensen preventief. Ze weten wat ze te wachten staat. Dat betekent dus dat IS 'minder hard hoeft te vechten', juist omdat ze zo wreed zijn bij het veroveren van nieuwe gebieden."

Hoop gevestigd op de VS

Volgens Lucas is Obama op dit moment de enige hoop voor Kobani.

"Obama heeft de weg vorige week vrijgemaakt om ook in Syrië bombardementen uit te voeren. Dit is zo'n beetje de meest gebezigde zin hier op straat: 'Laat maar komen die bommen, laat Washington wat doen.' Maar er zijn nog geen signalen uit Washington dat iets dergelijks ophanden is."

Meer vluchtelingen

De Turkse vice-premier Kurtulmus vreest dat het aantal vluchtelingen nog verder zal oplopen. Turkije heeft enkele grensovergangen gesloten om de grote stroom vluchtelingen uit Syrië tegen te houden. Zeven van de negen grensovergangen met Syrië zijn dicht, zegt VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. Veel vluchtelingen zullen dus voorlopig tegen een gesloten grens aan kijken.

EPA

Door: Emil

    Deel artikel:

    Advertentie via Ster.nl