Zes maanden opstand in Libië: een overzicht

NOS op 3 heeft de afgelopen maanden op eigen wijze verslag gedaan over de gebeurtenissen in Tripoli. We hebben het nieuws nauwlettend gevolgd, het vanuit een andere invalshoek benaderd en we hielden nauw contact met insiders. Nu zijn Kadhafi's uren bijna geteld. In de Slag om Tripoli winnen de opstandelingen steeds meer terrein. Tijd voor een terugblik. Lees hier het overzicht van de belangrijkste nieuwsgebeurtenissen en de NOS op 3-verslaggeving.

17 februari: Dag van de Woede

De eerste grote protesten doen zich voor in Libië. In buurlanden Tunesië en Egypte zijn de revoluties dan al in volle gang. De eerste Libische doden vielen twee dagen eerder al, in Benghazi. Wat volgt is 'De Dag van de Woede'. Duizenden Libiërs gaan de straat op om te protesteren tegen het regime van Kadhafi. De kolonel zet gelijk zijn leger in om de opstand de kop in te drukken. In de dagen hierna zijn er meerdere confrontaties. Internationale kritiek op het geweld groeit. De oostelijke stad Benghazi groeit uit tot een bolwerk voor de opstandelingen.

22 februari: Huurlingen

Kadhafi doet er alles aan om zijn tegenstanders de mond te snoeren. Volgens ooggetuigen huurt hij zelfs Afrikaanse soldaten in om demonstranten aan te vallen met grof geweld. Bekijk hier de reportage van NOS op 3:

23 februari: Toespraak

In een toespraak op de staatstelevisie zet Kadhafi de toon voor de maanden erna. De kolonel zegt geweld niet te schuwen en spreekt duidelijk oorlogstaal. Minister van Buitenlandse Zaken Rosenthal noemt het "één van de ergste dictatoriale verbale uitbarstingen in de geschiedenis". Het vuur wordt aangewakkerd, het geweld neemt toe. Buitenlanders worden massaal geëvacueerd.

24 februari: Sancties

Terwijl de gevechten in Libie dus onverminderd doorgaan, overlegt de rest van de wereld wat ze kunnen doen om Kadhafi uit het zadel te krijgen. Voorlopig blijft het vooral bij overleggen. Sancties komen er wel. Wat kan de internationale wereld doen? Bekijk hier de reportage van NOS op 3:

25 februari: Verschil staatstelevisie en internet

Alleen in Tripoli lijkt Kadhafi nog trouwe aanhangers te hebben. Als we de beelden van de Libische staatstelevisie mogen geloven zijn dat er veel. Maar verhalen op internet schetsen een ander beeld. Bekijk hier de reportage van NOS op 3:

26 februari: Wapens

Kadhafi gooit de wapendepots open voor de burgerbevolking om de oppositie de kop in te drukken. De strijd krijgt steeds meer het karakter van een burgeroorlog. Als reactie stelt de VN-veiligheidsraad sancties in en neemt de politieke druk op Kadhafi toe. Sancties van EU-landen volgen.

2 maart: Toespraak

Een toespraak van Kadhafi zet de boel opnieuw op scherp. Hij zegt te zullen "vechten tot de laatste man". In verschillende steden wordt flink gevochten. Over en weer worden er overwinningen geboekt.

2 maart: Strijd duurt voort

De vluchtelingenstroom zal voorlopig nog niet ophouden, want het geweld in Libië houdt aan. Rebellen en troepen van Kadhafi strijden om de stad Brega, waar een belangrijke olie-raffinaderij ligt. Bekijk hier de reportage van NOS op 3:

4 maart: Helikopter

Een Nederlandse marinehelikopter, die was gestuurd om evacuées op te pikken, wordt door het Libische leger ingenomen.

10 maart: Frankrijk erkent Overgangsraad

Frankrijk is het eerste land dat de Nationale Raad van de opstandelingen erkent als de enige legitieme macht in het land. Intussen komen er steeds meer internationale sancties tegen Kadhafi. Wat dat ook alweer inhoudt? Lees het hier. De sancties hebben niet echt geholpen, Kadhafi bombardeert op dezelfde dag de stad Brega en het leger neemt ook andere steden weer in die eerder door de opstandelingen waren veroverd.

16 maart: Mohammed Nabbous

In Libië is het leger van Khadafi onderweg naar het oosten, naar hét bolwerk van de opstandelingen: Benghazi. De meeste media zijn al uit die stad vertrokken, maar volgens ons contact in Benghazi zijn de opstandelingen er strijdbaarder dan ooit. We spreken met Mohammed Nabous, journalist van Radio Free Libya. "Of we leven in vrijheid, of we sterven, er is geen andere keuze", is zijn motto. Volgens Mohammed zijn er in Benghazi honderdduizenden Libiërs die er net zo over denken. Bekijk hier de reportage van NOS op 3:

17 maart: Leger rukt verder op naar Benghazi

We praten weer met Mohammed. Bekijk hier de reportage van NOS op 3:

18 maart: VN grijpt in

Er werd al langer over gepraat, maar vandaag is de VN overstag: er komt een vliegverbod boven Libië. Er werd ingestemd met de resolutie (.pdf). Door het vliegverbod kon de NAVO de Libische luchtmacht uitschakelen, die Kadhafi inzette tegen zijn eigen bevolking. De VS neemt een leidende rol, maar draagt deze snel over aan de NAVO. Een dag later vallen de eerste NAVO-bommen op Libië. Er wordt expliciet afgesproken dat er geen grondoorlog zou komen met inmenging van de NAVO. Van het staakt-het-vuren dat zou gelden, is overigens weinig terecht gekomen.

19 maart: Mohammed Nabbous doodgeschoten

NOS op 3 had al een tijdje goed contact met Mohammed Nabbous, hij kwam tragisch aan zijn einde. Hij werd door kogels van Kadhafi-aanhangers geraakt en overleefde het niet. Bekijk hier de NOS op 3-reportage over de dood van Mohammed:

NOS op 3-redacteur Arlene Gelderblom had al een paar weken bijna dagelijks contact met deze Mohammed. Een gesprek met Arlene.

23 maart: Nederland doet mee

Het Nederlandse leger gaat meedoen aan de operatie tegen Libië. Operatie, militaire actie, conflict. Waarom hebben we het eigenlijk niet gewoon over oorlog? Bekijk hier de reportage van NOS op 3:

29 maart: Sociale media wel zo handig?

Bij de opstand in Libië spelen social media zoals Twitter, Facebook en liveblogs een grote rol. Bijvoorbeeld om protesten te organiseren. Er zit ook een keerzijde aan het gebruik van social media. Dat ontdekte Amnesty International, dat onderzoek deed in Libië. Bekijk hier de reportage van NOS op 3:

5 april: Impasse

Er wordt onderhandeld, maar de Overgangsraad en Kadhafi komen er niet uit. De Raad verwerpt elke oplossing waarbij er geen sprake is van aftreden van Kadhafi. Een politieke oplossing lijkt onmogelijk. De strijd in Libië gaat onverminderd door. Er worden ook buitenlandse journalisten opgepakt. De VN zegt te willen onderzoeken of het regime van Kadhafi oorlogsmisdaden heeft begaan.

7 april: Freedom Group

De Freedom Group is een groep jonge amateurjournalisten die via een satellietverbinding filmpjes vanuit Libië op internet zet. NOS op 3 spreekt met één de leden, zij woont buiten Libië. Bekijk hier de reportage:

14 april: Triomftocht

Nog niets aan de hand voor de kolonel, zo lijkt het. In een jeep laat hij zich rondrijden door Tripoli om te worden toegejuicht door duizenden aanhangers. Intussen wordt er op veel plaatsen in Libië doorgevochten en ook de NAVO voert nog altijd luchtaanvallen uit.

15 april: Misrata

In de stad Misrata wordt flink gevochten. NOS op 3 zendt amateurbeelden uit van de onlusten daar. We spreken met één van de makers van de filmpjes van de Freedom Group, die als doel heeft het geweld in beeld te brengen en te verspreiden. Bekijk hier de beelden:

4 mei: Leger afgezwakt

De NAVO laat weten dat het leger van Kadhafi flink is afgezwakt. Strategische bases van Kadhafi zouden zijn uitgeschakeld. "Elke dag boeken we vooruitgang", laat NAVO-chef Rasmussen weten.

9 mei: Verkracht

De oorlog kent tragische verhalen van individuen. Een daarvan is Eman al-Obeidi, de vrouw die wereldwijd aandacht kreeg door haar aanhouding in een hotel in Tripoli vol met journalisten. Ze zegt dat ze uit Libië is gevlucht uit angst voor haar veiligheid. Al-Obeidi zegt tegen de Amerikaanse nieuwszender CNN dat ze donderdag de grens is overgestoken naar buurland Tunesië, met de hulp van een overgelopen legerofficier en zijn familie. NOS op 3 schreef er een artikel over. Lees het volledige artikel hier.

9 mei: 'NAVO liet vluchtelingen verdrinken'

Een tragisch verhaal, waarin de NAVO er niet goed vanaf komt. De NAVO zou een boot met Afrikaanse vluchtelingen in de Middellandse Zee aan hun lot over hebben gelaten. 63 Vluchtelingen, onder wie vrouwen en kinderen, stierven aan een tekort aan voedsel en water. De boot met vluchtelingen vertrok volgens de krant op 25 maart uit de Libische hoofdstad Tripoli. Aan boord waren 72 Afrikanen die op weg waren naar het Italiaanse eiland Lampedusa. Lees het artikel van NOS op 3 hier. En bekijk hier de reconstructie:

11 mei: Hoe doet de NAVO het?

Vandaag is de NAVO alweer zes weken aan de gang met de bombardementen op doelen van Kadhafi. NOS op 3 bekijkt hoe de zaken er tot dit moment voorstaan:

12 mei: Toespraak

In een golfkarretje, tussen de puinhopen van zijn paleis: overal dook hij op om z'n zegje te doen. Bijna dagelijks verscheen Kadhafi op de Libische radio en tv sinds de onrust in zijn land begon, maar al twee weken was niets meer van Muammar Kadhafi vernomen. Toch liet hij zich weer zien op de Libische staatstelevisie. Lees hier het artikel van NOS op 3.

24 mei: NAVO mikt op Tripoli

Nu al twee maanden bombardeert de NAVO militaire doelen in Libië. De weken hiervoor richt de internationale coalitie zijn pijlen steeds meer op Tripoli. De nacht hiervoor werden voor het eerst ook gevechtshelikopters ingezet bij zware aanvallen op de hoofdstad. De aanvallen leken gericht op de wijk van kolonel Kadhafi's huis. Lees hier het artikel van NOS op 3.

3 juni: Teruggestuurd

Eman al-Obeidi, de vrouw die wereldwijd veel aandacht kreeg door haar aanhouding in een hotel in Tripoli vol met journalisten, is door Qatar teruggestuurd naar Libië. Lees hier het artikel van NOS op 3. Drie dagen later vluchtte ze weer. Dat artikel lees je hier.

6 juni: 'Kind gedood door NAVO'..?

Buitenlandse media hebben zondag een gewond kind gezien dat volgens medewerkers van Kadhafi het slachtoffer is van een NAVO-luchtaanval. De journalisten werden naar het ziekenhuis in Tripoli gebracht waar een bewusteloos meisje lag. Een man naast het bed zei dat hij de oom was van het meisje en dat ze gewond was geraakt door de raketaanval gisteren. Een medewerker van het ziekenhuis gaf echter een briefje aan een journalist waar in stond dat het kind gewond was geraakt door een auto-ongeluk. Het ziekenhuispersoneel heeft verder niet met de journalisten gesproken. Bekijk hier de reportage van NOS op 3:

9 juni: Kadhafi zet verkrachting in als middel

Het Internationaal Strafhof in Den Haag heeft aanwijzingen dat het regime van de Libische leider Kadhafi viagra heeft uitgedeeld aan soldaten om verkrachtingen te stimuleren. Het hof onderzoekt nu of Kadhafi verkrachting inzet als wapen tegen de opstandelingen. Een bizar verhaal. Lees hier het artikel van NOS op 3. Bekijk hier de reportage:

En luister hier een radiofragment:

12 juni: Vluchtelingen

Door het geweld in Libië is er een grote vluchtelingestroom op gang gekomen. Vooral het Italiaanse eilandje Lampeduse wordt overspoeld met vluchtelingen.

15 juni: Familie Kadhafi niet op tribunes Olympische Spelen

Tegenslag voor de familie Kadhafi: ze mogen niet naar de Olympische Spelen volgend jaar in Londen. Dat heeft de Britse regering bekendgemaakt. Lees hier het artikel van NOS op 3.

21 juni: Kadhafi's geld naar rebellen, mag dat?

De Europese Unie wil de bevroren tegoeden van Kadhafi doorsluizen naar de opstandelingen in Libië. De EU-ministers laten deze mogelijkheid om de opstandelingen te helpen onderzoeken. Lees hier het artikel van NOS op 3.

24 juni: Opstandeling in Tripoli: 'We zijn zelfs bang voor elkaar'

Rebellen in het oostelijke deel van Libië zeggen in het geheim op grote schaal overleg te voeren met het ondergrondse verzet in de hoofdstad Tripoli. Dat verzet in Tripoli is belangrijk om uiteindelijk het regime van kolonel Kadhafi ten val te brengen. Maar hoe doe je dat, verzet plegen vanuit het bolwerk van Kadhafi? Bekijk hier de reportage van NOS op 3:

1 juli: Libische band: 'Wij vechten met onze stemmen'

"No more silence, no more fear, no more lies, no more tears, no more violence, no more screams." Zo begint het nummer No More Lies dat FB 17, een band van vijf Libische opstandelingen, heeft uitgebracht. Met hun stemmen willen ze het geluid van de opstandelingen laten horen. Lees hier het artikel van NOS op 3.

12 juli: Kadhafi gaat nu écht bijna aftreden

Die zin hebben we eerder gehoord. Door wie is Kadhafi eerder tot gevlucht, dood of leider-af verklaard? Lees hier het artikel van NOS op 3.

13 juli: Nederland erkent Raad

Ook Nederland is overstag. Er wordt besloten de Overgangsraad te erkennen als de enige legitieme macht in Libië. Een dag later vraagt de NAVO aan Nederland om mee te doen aan de bombardementen. Nederland zei dat niet te willen doen. Nog een dag later erkent ook de VS de Overgangsraad.

27 juli: Geheime archieven Kadhafi-regime openbaar

Libië was altijd een van de meest gesloten landen ter wereld. Maar nu de opstandelingen gebieden veroveren, worden geheime archieven openbaar. Ze onthullen brute daden van het Kadhafi-regime. Zoals in Benghazi, waar schokkende beelden zijn gevonden van een massa-executie. Bekijk hier de reportage van NOS op 3:

15 augustus: Successen opstandelingen

Dit lijkt de dag van de definitieve opmars van de opstandelingen. Ze rukken op tot enkele kilometers van Tripoli. In de paar dagen daarna worden Zawiyah en Zlintan definitief ingenomen. Vertrouwelingen van Kadhafi lopen om de beurt over. De opstandelingen lijken klaar om Tripoli te veroveren. De strategie kan worden opgemaakt. Bekijk hier de reportage van NOS op 3:

20 augustus: Strijd om Tripoli is begonnen

In de nacht van 20 op 21 augustus begint de Slag om Tripoli. Opstandelingen lijken weinig verzet te krijgen en het gaat relatief makkelijk. De strijd duurt nog voort, maar het lijkt een kwestie van tijd voordat Kadhafi de strijd definitief gaat verliezen. De opstandelingen zouden de stad al in handen hebben. Lees hier het artikel van NOS op 3.

Door: Emil