'Zingende penis' zet geluidsrecord voor waterinsecten

Excuses voor de cryptische titel, maar het gaat allemaal duidelijk worden. Schotse en Franse wetenschappers hebben namelijk een ontdekking gedaan die we je niet willen onthouden: het relatief luidruchtigste dier is het vijverdwergduikertje. Wat dat is, daar komen we zo op, first things first: het geluid komt van een verrassend orgaan: zijn penis(je). En daarom staat het dier ook wel bekend als de Zingende Penis.

Het waterinsect van de soort Micronecta scholtzi kan 'zingen' met een geluidssterkte van 99,2 decibel door met zijn penis tegen zijn onderlichaam te wrijven. Omdat 'ie zo klein is, is hij met deze geluidsproductie het geluidruchtigste dier ter wereld. Het gemiddelde niveau dat het diertje bereikt is 78,9 decibel, vergelijkbaar met het geluid van een passerende goederentrein. De wetenschappers zeggen dat het een 'lied' is waarmee ze een partner hopen te strikken.

De wetenschappers beschreven hun bevindingen in het onderzoek So Small, So Loud, gepubliceerd in het blad PLoS One. Ze namen het geluid op met speciale onderwatermicrofoons. "We waren ontzettend verbaasd, omdat we dachten dat het geluid van een groter beest kwam", zei Dr. James Windmill van de universiteit van Glasgow.

Bodem

Het vijverdwergduikertje komt in heel Europa voor, maar de kans is klein dat je hem ooit hebt gezien: hij is maar 2 mm groot.

Dat we geen last hebben van het geluid komt volgens Windmill doordat het insect onder water leeft. 99 procent van het geluid gaat voor ons verloren, maar toch zijn de liedjes voor mensen hoorbaar. "Het is zelfs zo hard dat iemand die langs een riviertje loopt, de beestjes op de bodem kan horen zingen."

De luidruchtigste dieren zijn normaal gesproken ook de grootste. Zo produceert de blauwe vinvis 188 decibel en een olifanten trompettert 117 decibel als 'ie wil. Het geluid dat het kleine vijverdwergduikertje produceert is dus fenomenaal, menen de biologen. En ze denken dat dat komt door een seksuele selectie die op hol geslagen is: mannetjes moeten concurreren om de aandacht van vrouwtjes en dat doen ze door een lied te zingen. Dat moeten ze zo hard mogelijk doen om de andere te overstemmen. "Dat kan geëvolueerd zijn tot een overdreven geluidsniveau", zegt Dr. Jerome Sueur.

Mysterie

Veel insecten beperken het aantal decibel om roofdieren niet alert te maken op hun aanwezigheid. Maar het onderzoek suggereert dat de vijverdwergduiker dus geen natuurlijke vijanden heeft, en daarom kunnen ze helemaal los gaan. Hóe ze zoveel geluid produceren is overigens nog steeds een mysterie. "Voor toekomstige ultrasonore systemen kan het handig zijn om erachter te komen hoe ze dat doen", zegt Dr. Windmill.

Door: Helen