Jongeren hebben maar weinig met politiek en zijn moeilijk naar de stembus te krijgen. Toch zijn er voor hen voorbeelden genoeg, want jongeren zitten steeds vaker zélf in de Kamer.
Het gaat langzaam, maar de gemiddelde leeftijd van Kamerleden daalt. Waar die tijdens kabinet-Kok II (1998) nog bijna 50 jaar was, is dat nu iets minder dan 44 jaar. Ook zijn er steeds vaker twintigers en dertigers in de Kamer te vinden.
De gemiddelde leeftijd van de Kamerleden is tijdens de afgelopen tien kabinetten het laagst bij GroenLinks, PVV en SP. Kanttekening: die partijen bezetten in die periode wel minder zetels dan traditionele grote partijen PvdA, VVD en CDA. Het CDA levert van die grote partijen gemiddeld de oudste Kamerleden.
Opmerkelijk is dat het CDA is verjongd: in de huidige Kamer hebben zij juist een van de jongste fracties. Verder valt vooral de Partij voor de Dieren op: Kamerleden Marianne Thieme en Esther Ouwehand zijn samen het jongst van alle partijen.
Vrouwen in de Tweede Kamer waren de afgelopen twintig jaar gemiddeld jonger dan de mannen. Dat is ook zo in de huidige samenstelling: de vrouwen zijn gemiddeld 42,6 jaar en de mannen 44,5 jaar.
Op de huidige kandidatenlijsten zijn in verhouding maar weinig jonge politici te vinden. Bijna alle partijen hebben twintigers op de kandidatenlijst, maar die staan lang niet overal op een verkiesbare plek. Volgens de Peilingwijzer van 15 februari zouden zes fracties een Kamerlid van 30 jaar of jonger kunnen krijgen. In de grafiek hieronder hebben we alle kandidaten en hun leeftijd op een rij gezet:
De volgorde van kandidaten staat niet vast. Via voorkeurstemmen zouden twintigers die laag op de kandidatenlijst staan, toch een plek in de Tweede Kamer kunnen krijgen.
Volgens Bert van den Braak van het Parlementair Documentatie Centrum is het dan ook de vraag of de trend van een steeds jongere Tweede Kamer zich doorzet. "Veel van de nu jonge Kamerleden keren na de verkiezingen niet terug. Maar er staan ook niet veel nieuwe mensen van onder de 25 jaar op de kandidatenlijsten."
"Kritiek die vaak te horen is in Den Haag is dat jonge politici vooral in de Tweede Kamer gaan zitten voor hun carrière", vult parlementair historicus Peter van der Heiden aan. "Net als ze zijn ingewerkt, stappen ze weer op." Volgens Van den Braak willen partijen zelf ook liever niet dat kandidaten meer dan drie keer aan de verkiezingen meedoen.
Ervaring
Dat er weinig jongeren op de lijst staan, ligt volgens Van den Braak ook aan het feit dat de grote partijen minder zetels halen en daarom voor ervaring gaan. "De PvdA of het CDA konden vroeger op 45 tot 50 zetels rekenen. Nu niet meer, maar ze moeten wel alle taken verdelen. Ze kijken daarom vooral naar deskundigheid. Een goede verdeling van de leeftijd, komt dan op de tweede plaats."
Wat vooral opvalt is dat de SP veel dertigers op verkiesbare plekken heeft. De gemiddelde leeftijd is daardoor een stuk lager dan bij andere partijen. Maar bij de SP staan er weer geen twintigers op een verkiesbare plek, zoals bij de meeste andere partijen wel het geval is.
De VVD is de enige partij waar bij de eerste dertig kandidaten op de lijst niemand te vinden is die onder de 30 jaar is. De 31-jarige Dennis Wiersma is de jongste, op plek nummer 11.
Maar hoeveel invloed hebben die jonge Kamerleden nou echt op het beeld dat jongeren hebben van politiek? Aangenomen wordt dat ze een voorbeeldfunctie kunnen hebben, waardoor jongeren wellicht zelf sneller de politiek in gaan. Daarnaast kunnen ze de veronderstelde kloof tussen jongeren en politiek verkleinen.
Maar parlementair historicus Peter van der Heiden van de Radboud Universiteit denkt dat het uiteindelijk niet heel veel uitmaakt. "Jongeren hebben nog idealen. Zij willen daarom vooral iemand die een goed verhaal vertelt. En dan liever een oud iemand met een goed verhaal, dan een jong iemand met een slecht verhaal."
Meer weten? Op 8 maart is om 12.00 uur het NOSop3-Facebook Live-debat. Hierin gaan de jonge kandidaten van de VVD, PvdA, SP, CDA, D66 en GroenLinks met elkaar in discussie over werk, onderwijs, klimaatverandering en hoe we met elkaar omgaan in Nederland. De PVV ging niet op onze uitnodiging in.
Jij bepaalt de vragen. Heb je er al eentje? Mail 'm naar nosop3@nos.nl.