Cuba is in rouw om oud-leider Fidel Castro. Vandaag namen tienduizenden mensen afscheid van hem. Maar niet iedereen op het Latijns-Amerikaanse eiland huilt. Jonge Cubanen maakt het weinig uit dat Castro er niet meer is.
Trouw-correspondent Jan-Albert Hootsen was de afgelopen dagen in Cuba. "Wat ik heel erg merkte, is dat jongere Cubanen helemaal niet bezig zijn met Fidel of z'n dood. Ze zijn bezig met hoe er meer werk kan komen, en meer economische vrijheden."
Onder jongeren is Fidel een stuk minder populair dan onder oudere Cubanen. "Jongeren zijn over het algemeen minder loyaal aan de revolutie", zegt journalist en Cuba-kenner Edwin Koopman. "De meeste jongeren willen het land uit", zegt Koopman. "Zij hebben de tijd vóór de revolutie niet meegemaakt."
Cubaanse jongeren willen nog steeds weg, de dood van Fidel verandert dat niet, zegt Koopman. "Want zijn dood verandert het systeem niet." Sinds 2008 was Fidel al niet meer aan de macht; die droeg hij toen over aan zijn jongere broer Raúl Castro. Die zegt dat hij tot 2018 blijft. "Pas als het systeem verandert, kan de positie van jongeren veranderen. Maar het ligt eraan wie er dan aan de macht komt."
Cubaanse jongeren zijn erg ongeduldig, zag Hootsen. "Zo sprak ik een jongen van 34, een ingenieur die werkt als taxichauffeur in Havana. Hij is er ziek van dat er zo weinig ontwikkeling is in het land. Ze willen dat het sneller gaat, maar het gaat maar niet sneller. Daarom kijken ze meer over de grens."
Harde cijfers over hoeveel jongeren het land willen verlaten, zijn er niet. Peilingen zijn verboden in Cuba en Cubanen mogen geen interviews geven aan buitenlanders. Je mening over bijvoorbeeld Fidel geven, kan je in de bak doen belanden.
Toch lukte het de Washington Post het vorig jaar om in het geheim Cubanen hierover te ondervragen. Een groep onderzoekers reisde stiekem naar het land om 1200 interviews te houden. Op de vraag of mensen wilden emigreren, antwoordde 55 procent 'ja'. Het grootste deel van hen is tussen de 18 en 34 jaar.
Uit hetzelfde onderzoek bleek dat 39 procent van de Cubanen tevreden was over het politieke systeem, en 19 procent was tevreden met de economie.
Hootsen merkt dat mensen nog meer op hun hoede zijn om te praten dan voorheen. "Ik zat in mijn hotel op de wifi te werken. De eerste twee dagen ging dat goed, de derde keer stond de router uit. Dus ik vroeg wat er aan de hand was en kreeg als antwoord dat de overheid was langsgekomen, en dat we uit respect voor de dood van Fidel niet meer op internet mochten gaan."
Bootvluchtelingen
Hoe kom je als jonge Cubaan dan weg? "Door te studeren met een beurs, of bij familie in het buitenland te gaan wonen, of door te trouwen met een buitenlander", zegt journalist Edwin Koopman.
Ook stappen nog steeds veel jongeren op een bootje naar Florida, duizenden per jaar. "Dat is de laatste twee jaar toegenomen", zegt Koopman. "Een Cubaan die voet aan wal zet in Amerika, mag blijven. Dat is een geste voor politieke vluchtelingen. Toen de band tussen Cuba en de VS verbeterde, stapten meer mensen op een bootje. Nu Donald Trump tot president van de VS is verkozen, zal dat wel weer minder worden. Er is een kans dat Trump die openheid weer terugschroeft."