De Poolse straten kleuren vandaag zwart. Vrouwen protesteren tegen een nieuwe wet die alle vormen van abortus verbiedt in het land.
Abortus was al verboden in Polen, waar de katholieke kerk veel invloed heeft, maar er waren altijd een paar uitzonderingen. Zo was abortus mogelijk bij een verkrachting of als de moeder bij de bevalling in levensgevaar is. Bij verkrachting vervalt abortus nu, als het aan de regering ligt. En wie zich niet aan de afspraken houdt, riskeert een gevangenisstraf van maximaal vijf jaar.
Vrouwen in het hele land zijn het daar niet mee eens. Vandaag leggen naar schatting duizenden Poolse vrouwen al hun dagelijkse bezigheden neer. Ze gaan gehuld in het zwart de straat op om te demonstreren. Ook Karina Chrzan (22) doet mee. Ze is Pools-Nederlands en woont voor een half jaar in Warschau. "Dit protest gaat niet alleen over abortus, maar ook over de vrije keus van vrouwen."
De wet is ingevoerd door een regering die sinds oktober aan de macht is. "Polen is een Rooms-Katholiek land, maar de jongere generatie hier wordt steeds progressiever. De afgelopen verkiezingen is een streng-conservatieve regering aan de macht gekomen, die de kerk heel serieus neemt."
"De regering heeft het afgelopen jaar al veel macht vergaard. Zo hebben ze meer conservatieve rechters aangesteld bij het hooggerechtshof. Ook hebben ze zichzelf meer invloed gegeven op de nationale media. Dat maakt veel mensen bang. Ze vrezen dat dit nog maar het begin is."
Deze regering heeft ons al vaker verrast.
Het is niet de eerste keer dat in Polen protesten zijn tegen de wet. Ook in april gingen mensen de straat op. Toen was het plan nog niet door de Sejm, de Poolse Tweede Kamer. Nu inmiddels wel. "Het plan moet dus nog door de senaat, onze Eerste Kamer. Of dat gaat gebeuren, vind ik moeilijk te voorspellen. Bij iedere andere regering had ik gezegd van niet, maar deze regering heeft ons al vaker verrast."
Dus geven de vrouwen nu een signaal af. "Veel vrouwen hier staken vandaag. Ze gaan niet meer werken, niet meer koken en brengen hun kinderen niet meer naar de opvang. Daarmee willen we laten zien hoe belangrijk Poolse vrouwen zijn in de samenleving: ze kunnen niet zomaar worden gemist. En ook niet genegeerd, iets wat nu wel gebeurt."
Er is eerder actie gevoerd in Warschau. Vandaag zijn er in het hele land protesten. Ook in andere landen gaan vrouwen de straat op. "Mensen over de hele wereld worden opgeroepen om naar de Poolse ambassade in hun land te gaan om daar te demonstreren. Zo is er een actie in het Verenigd Koninkrijk en zelfs in Australië." Woensdag wordt in het Europees Parlement gedebatteerd over de kwestie.
De actie van vandaag is vooral gericht op vrouwen. Toch steunen ook veel mannen het protest, vertelt Karina. "Het is niet de bedoeling dat zij de straat op gaan, want de mannen moeten de taken van de vrouwen overnemen. Maar ik zie wel veel berichten van mannen op social media die achter de actie staan."
"De regering had niet verwacht dat de actie zo groot zou worden. Alleen al in Warschau worden er duizenden mensen verwacht. Vaak is een nieuwe wet alleen interessant voor een minderheid maar nu gaat het over 50 procent van de bevolking."