Wereldnieuws gisteren: er is kort geleden een nieuwe planeet gevonden die mogelijk bewoonbaar is. Hij ligt op een 'astronomische steenworp' afstand van onze planeet Aarde en hij heet Proxima B. In deze Q&A via onze Facebookpagina kon je vragen stellen aan astronoom Lucas Ellerbroek, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.
We lichten er een aantal voor je uit:
Hoe ver weg is de nieuwe planeet nou echt?
Veel vragen gingen over de 'astronomische steenworp' afstand waarop de nieuwe planeet ligt. Astronoom Lucas legt uit dat dit in werkelijkheid nog best tegenvalt. "Hij ligt op 4 lichtjaar afstand - het licht van onze zon doet er dus 4 jaar over om er te komen. Ter vergelijking: het zonlicht bereikt de aarde in 8 minuten. Met de huidige rakettechnologie duurt het dus nog behoorlijk lang voordat die afstand is afgelegd. De ruimteveer Voyager 1, die 38 jaar geleden werd gelanceerd, zal nog zo'n 75.000 jaar nodig hebben om er te komen."
"Er kunnen natuurlijk snellere raketten gemaakt worden in de toekomst. Als we nou ooit 10 procent van de lichtsnelheid kunnen halen, ben je er in 40 jaar. Dan kun je op redelijk jonge leeftijd vertrekken en uiteindelijk nog een goed deel van je pensioen er uitzitten."
Wanneer kunnen we erheen?
Vragensteller Handreen ziet het al voor zich en heeft de tassen al klaarstaan. Wanneer zijn we zo ver dat we die kant op kunnen? Lucas: "Voor de mens zal het nog een flinke tijd gaan duren. Wel zijn er al initiatieven gestart om een soort zonnezuiltjes die kant op te sturen. Die technologie zou in de komende 100 jaar nog wel eens tot bloei kunnen komen. Maar of hoe dat zal gebeuren en wanneer, dat is echt koffiedik kijken."
Onder wil weten of het ook mogelijk is om signalen die kant op te sturen. Volgens Lucas wordt daar op dit moment al aan gewerkt. "Er bestaan al projecten die radiosignalen de ruimte insturen. Die signalen gaan met de lichtsnelheid en doen er dus 4 jaar over. Het zal dus ook minimaal 4 jaar duren voordat er een signaal terugkomt van Proxima B - als er al iemand zit."
Hoe zou mogelijk leven op Proxima B eruit kunnen zien?
Wat voor type leven zou daar nou kunnen zijn, vraagt Maarten zich af. Valt daar iets over te zeggen? Lucas is kort maar krachtig: nee. "We weten op dit moment überhaupt nog niet of die planeet een atmosfeer heeft en hoe de omstandigheden op de grond zijn. Het is niet uit te sluiten dat dat een fijn klimaat is, wat op dat van ons lijkt. Dan kan er leven zijn zoals wij het hier kennen. Maar dat is dus niet zeker."
De planeet Proxima B heeft nog twee andere problemen volgens Ellerbroek. "Ten eerste zendt de ster waar hij omheen draait heel veel röntgenstraling uit. Daarbij draait Proxima B er heel dicht omheen, waardoor die waarschijnlijk altijd met dezelfde kant naar de ster toe gericht staat. Op het ene halfrond is het dus altijd nacht, en op de ander is het altijd dag. Over wat voor leven daar zou kunnen bestaan, kan je alleen maar speculeren."
Hoe kan het dat hij nu pas is ontdekt?
Interviewer Emil kon het niet laten zelf ook een vraag te stellen: hoe is het mogelijk dat we zo ver in het heelal allerlei planeten ontdekken, maar dat we deze planeet van 'maar' vier lichtjaren verderop over het hoofd hebben gezien? Volgens Lucas is dat inderdaad opmerkelijk, maar komt dat vooral door de omvang van Proxima B.
"Het is een heel klein planeetje en staat heel dicht bij de ster. We zijn nog maar kortgeleden begonnen met kijken. We hebben ook de planeet zelf nog helemaal niet gezien, alleen een trilling van de ster die komt door de zwaartekracht van planeet Proxima B. Meer hebben we met de huidige telescopen nog niet kunnen waarnemen."
Waarom zoeken we altijd naar water op nieuwe planeten?
Ruud is benieuwd waarom we alleen geloven in mogelijk leven op planeten waar we water hebben gevonden. Lucas: "We weten eigenlijk nog niet goed wat leven precies is. We weten wél dat het meeste leven dat wij kennen op aarde gebruikmaakt van water. Water is een bijzondere stof die heel makkelijk andere stofjes aan zich bindt. Het is een goed oplosmiddel en als het vloeibaar is, kan het ook stoffen transporteren. Zo werkt ook ons eigen bloed bijvoorbeeld."
"Het is niet zozeer dat het leven alleen water nodig heeft om te bestaan. Wat wel zo is: waar water is op aarde, is vaak ook leven. Daarom gaan we, als we op zoek zijn naar leven op andere planeten, op zoek naar water: het is een logische plek om te beginnen."
Hoe weten we van het oppervlak van de planeet?
Dave wil weten hoe we nu al kunnen weten hoe het oppervlak van Proxima B eruit ziet. Lucas is blij dat de vraag gesteld wordt. "Een goede vraag, want dat weten we niet. Het enige wat we zeker weten, is dat hij minstens 1,3 keer de massa van de aarde heeft. En dat hij op een afstand van de zon staat die in de zogenaamde 'bewoonbare zone' valt - hier zou in theorie leven mogelijk kunnen zijn. Verder is het vooral speculeren met de dingen die we al van dit soort planeten weten. Of de planeet rotsachtig is? Het is heel waarschijnlijk - maar totaal niet zeker."
Van wie wordt deze nieuwe planeet?
Stel dat we er dan komen, van wie wordt de planeet dan? Lucas: "We zien de laatste jaren dat ruimtevaart steeds verder gecommercialiseerd wordt. Het eigendomsrecht wordt daarmee ook een discussiepunt. Ik heb iemand ontmoet die van Rusland een apparaat kocht op de maan. Hij claimt nu ook het stukje maanoppervlak waar dit apparaat naar kijkt - al was dat ook een beetje om een statement te maken."
"Hij zal wel een interessantere naam krijgen. De Internationale Astronomische Unie is daarmee bezig. Er is een prijsvraag uitgeschreven, waarbij we planeten interessantere namen kunnen gaan geven dan Proxima Centauri B of HD16329B. Dan kan hij Apollo gaan heten, of zo."
