Nietsvermoedend zaten ze thuis op de bank, toen ze opeens schoten hoorden en er F-16's over hun huizen scheerden. De Nederlandse Melvyn (23) en de Turkse Halit (26, niet zijn echte naam) waren in Istanbul gisteren. En ze wisten niet wat ze meemaakten.
"Ik kwam gisteravond thuis en een vriend schreef op Facebook dat er een staatsgreep was", vertelt Halit. "Ik dacht: 'zal wel', er gebeurt altijd wel iets in de Turkse politiek. En toen hoorde ik geluiden buiten, wat op zich niet raar is want ik woon bijna naast het Taksimplein en het is hier vrijdagavond altijd rumoerig. Totdat ik geweerschoten hoorde, iets van 20 of 30 achter elkaar. Toen ging ik online kijken wat er aan de hand was."
"Het was eng, al dat geluid. Niet weten wat je moet doen, wat er gaat gebeuren. Ik was bang, en ook verontrust. Wat gaat er met Turkije gebeuren? 200 mensen zijn overleden, en voor wat? Soldaten vermoorden burgers, burgers vermoorden soldaten, voor wat? Het is zo onverwacht."
De Nederlandse Melvyn werkt als freelance journalist in Istanbul. Natuurlijk was hij nieuwsgierig en ging hij de straat op gisteren. "Ik ben naar huis gegaan toen ik het gevoel kreeg dat het ging escaleren. Toen belde een vriendin van me, die de AKP steunt, dat ze op het Taksimplein zat en dat de sfeer goed was. Ik zei: 'je bent gek, kom nu hierheen'."
Vijf minuten later belde de vriendin Melvyn in tranen op. "Ze vertelde dat het vuur was geopend op demonstranten, zelfs dat een straaljager op ze had geschoten. Ze is naar mijn huis gerend en ik heb haar op straat opgepikt. Daar liepen mensen in burgerkleding, met grote geweren over hun schouder. Ik heb haar met een kopje thee gerustgesteld."
Vandaag lijkt het leven op straat weer gewoon door te gaan. Melvyn keek net even rond op het Taksimplein en zag dat de rust terug is. "Een nacht vol angst is verworden tot een normale dag. Mensen zitten op terrasjes en ik zag wat verdwaalde toeristen."
Op het plein heerst vrolijkheid. "Mensen zingen en groepjes staan rond het standbeeld van Atatürk. Het lijkt alsof het weer rustig is, maar dat is het natuurlijk niet."
Want hoewel het normale leven zich misschien lijkt te herstellen, heerst er ondertussen nog veel onrust. "Op Twitter was een hashtag trending over het herinvoeren van de doodstraf. De AKP (de partij van Erdogan) heeft die zelf afgeschaft een paar jaar geleden. Er hangt een zucht naar wraak."
Ook Halit maakt zich zorgen. "Het normale leven zal wel weer doorgaan, maar het grotere plaatje is wel verontrustend. "Veel mensen die ik spreek vragen zich af of Erdogan er zelf achter zit. Ze zeggen dat het niet echt voelt, dat het eruit ziet als een vooropgezet plan. Ik weet het zelf echt niet, maar dat soort geluiden hoor je wel."
En dat bevestigt Melvyn. "Het zijn natuurlijk roddels, maar veel Turken zitten met vragen. De staatsgreep lijkt zo kansloos te zijn geweest, dat je je afvraagt waar die eigenlijk vandaan komt."