Het was een heftige week in de Verenigde Staten, waarin de gemoederen over ras en politiegeweld hoog opliepen. Twee zwarte Amerikanen kwamen om het leven door politiekogels. En vrijdag was het andersom: toen schoot een zwarte Amerikaan vijf agenten dood en verwondde er zeven. Onder zwarte Amerikanen is heel veel boosheid op de politie, maar waar komt die vandaan?
Laten we even wat cijfers op een rijtje zetten. Omdat de Amerikaanse overheid dat niet bijhield, besloten The Guardian en The Washington Post maar eens uit te zoeken hoeveel mensen in 2015 in de VS door politiekogels omkwamen. Hun bevindingen ontlopen elkaar niet veel, dit zijn de cijfers van The Washington Post.
Zo'n 13 procent van de Amerikanen is donker, zo'n 77 procent blank. Zwarten zijn dus relatief vaak het slachtoffer van politiegeweld. "Dat is inderdaad zo", zegt Wouter Zwart, onze correspondent in de VS. "Zij worden door hun huidskleur vaak harder aangepakt."
Daar komt bij dat zwarte Amerikanen vaker ongewapend zijn als ze worden neergeschoten, schrijft The Guardian. Kortom: de kranten concluderen dat donkere Amerikanen vaker slachtoffer zijn van disproportioneel politiegeweld, en dat agenten hen vaker als een bedreiging zien.
"Aan de andere kant plegen zwarte mensen relatief gezien ook meer vergrijpen", zegt Wouter. "In sommige buurten is het ronduit gevaarlijk om als niet-gekleurde persoon te komen. Het is dus niet zo vreemd dat een agent wat nerveuzer is als hij een donkere verdachte benadert. Hoe triest je dat gegeven ook kunt vinden."
Sinds iedereen rondloopt met een smartphone, komen ook steeds vaker beelden naar buiten van incidenten waarbij donkere Amerikanen worden neergeschoten (we hebben een aantal van dat soort filmpjes verzameld). En de combinatie van de statistieken hierboven en de filmpjes wekken steeds vaker woede op bij de zwarte gemeenschap.
Dat zagen we twee jaar geleden al bij de rellen in Ferguson, naar aanleiding van de dood van de 18-jarige Michael Brown, die werd doodgeschoten door een blanke agent. De woede bij de zwarte gemeenschap neemt sindsdien alleen maar toe, wat deze week weer tot uiting kwam toen een zwarte schutter vijf blanke agenten doodschoot tijdens een demonstratie van de #BlackLivesMatter-beweging.
Een zwarte Amerikaan staat bij zijn geboorte dus al 3-0 achter, en krijgt nauwelijks handvatten aangeboden om die achterstand in te halen.
De pijn bij donkere Amerikanen zit diep, en dat komt ook door de geschiedenis van slavernij en rassenscheiding in het openbare leven. Want het mag dan 2016 zijn, veel donkere Amerikanen voelen zich nog steeds tweederangsburgers. Hun woede heeft dus niet alleen te maken met het politiegeweld, maar symboliseert ook hun onvrede over hun sociale positie.
"De gekleurde gemeenschap heeft een bijna niet te overbruggen maatschappelijke achterstand", legt Wouter uit. "Zwarte Amerikanen kampen op veel plekken nog met extreme armoede. Het onderwijs is er slecht. En ja, racisme zit nog steeds diep geworteld in de maatschappij."
"Een zwarte Amerikaan staat bij zijn geboorte dus al 3-0 achter, en krijgt nauwelijks handvatten aangeboden om die achterstand in te halen. Zolang die problemen niet worden aangepakt, zal de ongelijkheid in Amerika blijven. En daarmee de frustratie en het bijbehorende geweld."