'Als je wilt meepraten dan moet je stemmen'

Vinden studenten het echt belangrijk om inspraak te hebben bij hun universiteit? Je kunt het je afvragen als je de opkomstcijfers van de studentenraadsverkiezingen van afgelopen maand bekijkt. Het is een thema waar de Nederlandse universiteiten mee worstelen.

Alleen bij de Universiteit van Wageningen en Amsterdam (UvA) was de opkomst hoger dan het jaar ervoor. Bij de UvA kwam desondanks nog geen 20 procent van de studenten naar de digitale stembus, een stijging van 0,5 procent. Na de acties in het Maagdenhuis vorig jaar zou je misschien verwachten dat veel meer studenten inspraak willen hebben in wie van de medestudenten om tafel gaan met het College van Bestuur.

Volgens de Universiteit van Amsterdam is het proces van meer democratisering al "volop gaande" en wordt er door verschillende commissies "hard gewerkt" aan het veranderen van de inspraak binnen de UvA. "Ook het gebrek aan interesse voor de studentenraadsverkiezingen wordt daarin meegenomen", zegt een woordvoerder.

De Erasmus Universiteit komt qua opkomstpercentage als slechtste uit de bus. De reden hiervoor is niet duidelijk. Een woordvoerder wijst erop dat er al "veel in ontwikkeling is". Het College van Bestuur en de Universiteitsraad zijn vorig jaar al met een project gestart om de medezeggenschap op de universiteit te versterken. "En samen zullen ze ook onderzoeken wat de oorzaken voor de lage opkomst zijn en hoe de opkomst kan worden bevorderd."

Stelt echt wat voor

Het College van Bestuur van de Universiteit Leiden noemt lage opkomstpercentage teleurstellend. "De medezeggenschap stelt in Leiden echt wat voor en je kunt als student dus wat betekenen in de verschillende besturen. Maar we kunnen natuurlijk niemand dwingen", reageert een woordvoerder.

Ook de rector van Maastricht University ziet dat de verkiezingen niet breed leven, ook al wordt er campagne gevoerd en roept het College van Bestuur iedereen actief op om te gaan stemmen.

Elmer Sterken, de rector van de Universiteit Groningen, is duidelijk. "Als je wilt meepraten dan moet je stemmen." Het opkomstpercentage ligt in Groningen al jaren rond de 30 procent. Dat het dit jaar iets lager is uitgevallen noemt de rector 'jammer'.

"Maar de RUG scoort ten opzichte van de andere Nederlandse universiteiten nog behoorlijk goed", zegt Sterken. "In Groningen zijn we tevreden over de samenwerking met de studentenvertegenwoordigers in de verschillende medezeggenschapsorganen. De universitaire democratie werkt hier goed."

Ook in Utrecht is een terugloop te zien in het aantal studenten dat gaat stemmen. Er bleven studenten weg bij inhoudelijke sessies over de nabije toekomst van de universiteit en er is ook een terugloop in de aanmeldingen voor medezeggenschap.

Bert van der Zwaan, de rector van de Universiteit Utrecht, ziet een aantal redenen voor de verminderde belangstelling voor medezeggenschap. “Allereerst is er sinds de jaren 80 een sterke verzakelijking van het onderwijs, waardoor de studiedruk is toegenomen. Daarmee is er minder tijd beschikbaar om bijvoorbeeld in dit soort nevenactiviteiten te stoppen", legt hij uit.

Daarnaast is de aard van de medezeggenschap misschien niet altijd uitnodigend, zegt Van der Zwaan. "Ook lijkt er, breed maatschappelijk, een dalende betrokkenheid zichtbaar. Je ziet dat ook in het verenigingsleven. Het zogenaamde ik-tijdperk. En ja, dat is zeker een probleem. Want een organisatie is enorm gebaat bij een sterke medezeggenschap.”