De ‘oorlog tegen drugs’ is mislukt, zeggen experts en wereldleiders. Daarom praat de VN deze week over een nieuw wereldwijd drugsbeleid. Maar welke alternatieven hebben we?
NOS op 3 kijkt met drie experts naar de meest radicale optie: het legaliseren van alle drugs. Gaan we van een ‘war on drugs’ naar een #worldondrugs?
Vandaag: als we drugs legaliseren, is de drugscriminaliteit dan voorbij?
Wereldwijd zitten er meer dan 10 miljoen mensen in de gevangenis. Ongeveer een vijfde van hen zit vast vanwege een drugsgerelateerd misdrijf. Het merendeel voor drugshandel, de rest vanwege drugsbezit.
Per land zijn er grote verschillen. Wat in het ene land als een drugsmisdrijf wordt gezien, kan in het andere land legaal zijn. Het ene land maakt bijvoorbeeld geen onderscheid tussen hard- en softdrugs, het andere wel. En soms zijn alleen productie en handel strafbaar, soms ook het gebruik.
"De effecten van het drugsbeleid verschillen dan ook per land", zegt professor Jeffrey Miron van Harvard. "Over het algemeen kan je zeggen: hoe harder de repressie in een land, hoe heftiger de criminaliteit."
Biermerken als Heineken en Budweiser bevechten elkaar met reclamecampagnes en advocaten. Dat kunnen drugsbendes niet.
Wereldwijd sterven veel mensen door zogenaamde drugsmoorden. Zo heeft de Mexicaanse drugsoorlog sinds 2006 aan meer dan 100.000 mensen het leven gekost. Ter vergelijking: dat is ongeveer net zoveel als het aantal inwoners van de gemeente Venlo.
"Drugscriminelen kunnen hun conflicten nou eenmaal niet via officiële wegen oplossen", zegt Miron. "Biermerken als Heineken en Budweiser bevechten elkaar niet met wilde schietpartijen. Ze vechten het uit met reclamecampagnes en advocaten. Dat kunnen drugsbendes niet. Zij moeten hun conflicten beslechten met wapens, afpersing en bedreiging."
Verdwijnt drugscriminaliteit?
Criminaliteit speelt zich buiten het zicht af, dus het is lastig om precies te berekenen wat het legaliseren van drugs zou schelen aan criminaliteit. Maar de algemene aanname van de experts is dat het een gat zal slaan in het criminele milieu. Volgens Miron is in Amerika is eens berekend dat het jaarlijks 25 tot 50 procent van het aantal moorden zou schelen.
Catalina Pérez Correa vindt het moeilijk te voorspellen wat de drugskartels in Mexico doen als drugs gelegaliseerd worden. "Ik weet dat veel Mexicanen die nu papaverplanten kweken - de grondstof voor heroïne - liever voor de overheid of legale bedrijven zouden werken dan voor criminelen. Dan weet je tenminste zeker dat je je geld krijgt en dat je niet wordt misbruikt of zelfs vermoord door criminelen." Maar de kartels zullen hun miljoenenbusiness natuurlijk niet zomaar uit handen geven.
Volgens Ton Nabbers zal drugscriminaliteit zeker afnemen, maar zal er altijd een zwarte markt blijven voor drugs waar ze andere of goedkopere drugs zullen verhandelen.