Blijven ze of vertrekken ze? Over honderd dagen (23 juni) mogen de Britten aangeven of ze in de Europese Unie willen blijven of eruit willen stappen. Wij belden onze correspondent in Londen, Tim de Wit voor een spoedcursus Brexit.
Nog honderd dagen dus. Hoe hoog is de Brexit-koorts daar al opgelopen?
"Nou, die is wel echt behoorlijk hoog aan het oplopen momenteel. Elke dag staan hier artikelen over de campagne op de voorpagina's. Alles wordt uitvergroot, niet alleen door de tabloids, maar ook door serieuze kranten. Iedereen is hier ongelooflijk mee bezig en dat gaat gewoon de komende honderd dagen nog door."
De Britten willen dus misschien uit de EU stappen. Waarom zijn ze zo klaar met Europa?
"Veel Britten zeggen: we willen weer baas zijn in ons eigen land. Ze hebben heel erg het gevoel dat Brussel ze op alle mogelijke manieren dwarszit, bijvoorbeeld op het gebied van wetgeving. Ze vinden het een vreselijk gevoel dat ze hun soevereiniteit zijn kwijtgeraakt door de EU."
"Een andere reden is dat ze hun eigen grenzen willen kunnen beheren. Doordat ze lid zijn van de EU, kan iedereen met een EU-paspoort naar Engeland komen, er gaan wonen en een uitkering krijgen. Dat moet maar eens afgelopen zijn, zeggen veel mensen. Ze willen zelf bepalen wie er hier binnen komen en wie niet. Na een Brexit kan de regering z'n eigen eisen stellen aan immigranten."
Ok, voor de Britten zelf kan er dus veel veranderen. Maar wat betekent dit referendum voor Nederland?
"Als de Britten eruit stappen, dan zorgt dat sowieso voor andere verhoudingen in Europa. De Britten zijn natuurlijk altijd een beetje de zeikerds; ze zijn altijd degene die een beetje tegen de EU aantrappen. Maar ze zorgen er wel voor dat alles in balans is, dat niet altijd de Duitsers of Fransen hun zin krijgen bijvoorbeeld."
"Nederland doet heel veel zaken met de Britten; Groot-Brittannië staat in de top drie van exportlanden. Dan heb je het echt over miljarden per jaar. En ja, we weten niet wat dat voor al die handel gaat betekenen. Want als het tot een Brexit komt, dan is er veel onzekerheid over de nieuwe relatie tussen de Britten en de EU. Natuurlijk gaat die handel wel weer op gang komen, maar hoe dat er precies uit gaat zien, is echt volkomen onduidelijk."
Ok, journalisten en politici hebben de koorts al vrij hevig te pakken. Hoe zit dat met het Britse volk?
"Mensen geven in onderzoeken steeds vaker aan dat de EU zich momenteel erg bezighoudt. En wat interessant is: er blijkt een enorme scheiding te zijn tussen jonge kiezers en oude kiezers. Jonge kiezers onder de 25 jaar vooral, maken zich heel erg druk over Europa. Zij voelen zich ook heel erg Europeaan: 75 procent van hen wil in de EU blijven. Daartegenover staat dat 70 procent van de mensen van 65 jaar en ouder uit de EU wil."
Het wordt smerig. Het wordt hard.
Dat zijn grote verschillen, hoe staan de peilingen ervoor?
"Die lopen heel erg uiteen. Als je alle peilingen bij elkaar optelt, dan zie je dat het wel écht heel erg spannend is: 51 procent zegt: blijven, 49 procent wil weggaan. Daar moet je wel een paar kanttekeningen bij plaatsen: aan de ene kant is er nog steeds een groep van ongeveer 20 procent die niet weet wat 'ie gaat stemmen. Die gaan dus ook heel erg bepalend worden in dit referendum."
Stel: die 20 procent gaat voor het grootste deel naar het anti-EU kamp. Het wordt dus een 'nee'. Kan Cameron er dan nog onderuit?
"Eh, nee. Dat hebben we de afgelopen weken ook nog maar weer eens gehoord uit Brussel. Nee is ook echt nee. Dan is er geen onderhandeling meer mogelijk."
"De vraag is vooral wat er dan met Cameron zelf gaat gebeuren. Ik kan me niet voorstellen dat hij dan aan kan blijven als premier. Dit referendum is zo'n groot iets. Als je dat dan verliest, is je positie eigenlijk niet meer houdbaar."
En stel je zou moeten gokken op de uitslag. Wat zou je dan zeggen?
"Pfff. Mijn gevoel is dat het ongelooflijk spannend wordt. Cameron zal keihard worden aangepakt, zelfs door mensen vanuit z'n eigen partij. Het wordt smerig. Het wordt hard. Het wordt heel veel angst zaaien door de verschillende kampen om maar zo veel mensen aan je te binden. Maar de uitslag? Ik durf er momenteel echt niet veel geld op te zetten."
"De bookmakers zijn er in ieder geval van overtuigd dat het géén Brexit wordt. Twee derde van de inzet gaat op dit moment naar het in de EU blijven, een derde naar een Brexit."