Wie aan de Universiteit Leiden promoveert, doet dat in de eeuwenoude Senaatskamer onder toeziend oog van 117 mannen (en slechts één vrouw). Daar moet wat aan veranderen, vinden de Athena's Angels, een groep van vier vrouwelijke hoogleraren. Daarom worden de 'oude knarren' een maand lang vervangen door portretten van vrouwelijke (oud-)hoogleraren.
"Dat je bij belangrijke academische ceremonies altijd omringd wordt door dode mannen, doet de beeldvorming over de wetenschap geen goed", zegt Judi Mesman, hoogleraar Diversiteit in Opvoeding en Ontwikkeling en Athena's Angel. "Wij willen dat het vanzelfsprekender wordt dat ook een vrouw een hoogleraar kan zijn. Nu gebeurt het mij nog verschrikkelijk vaak dat ik als professor-doctor automatisch wordt aangeschreven met 'de heer'".
- Flickr Creative Commons / atelier PRO
Zo zag de Senaatskamer er eerst uit... - NOS / Martijn van der Zande
...nu maken de vrouwen de dienst uit. Het portret van Willem van Oranje is vervangen door eentje van prinses Beatrix.
Volgens Mesman is uit onderzoek gebleken dat de beeldvorming eenzijdig is. "Vraag een willekeurig iemand om een wetenschapper te tekenen en 90 procent van de mensen tekent een blanke, oude man in een witte labjas", vertelt ze. "Die automatische associatie beïnvloedt de benoeming van nieuwe hoogleraren en het toekennen van subsidies."
Maar dat beeld komt niet uit de lucht vallen. Van alle hoogleraren op de universiteiten, is ongeveer een op de zes vrouw. Daarmee doet Nederland het in vergelijking tot andere Europese landen slecht. Hoe hoger de academische functie, hoe minder vrouwen er te vinden zijn. Wel is het aantal vrouwen dat doorstroomt naar wetenschappelijke (top)functies in Nederland de afgelopen jaren gegroeid.
Het vervangen van de portretten was nog een uitdaging, want er zijn op dit moment nog maar 110 vrouwelijke (oud-)hoogleraren van de Universiteit Leiden in leven. Daarom staat op een aantal portretten alleen een lege stoel. "Wij zien graag dat die gevuld worden, zodat we straks met gemak een Senaatskamer of andere ruimte kunnen vullen met vrouwelijke hoogleraren", zegt Mesman.
Wat er na deze maand precies met de portretten gaat gebeuren, is nog niet duidelijk. De Athena's Angels zijn met de Universiteit Leiden in overleg over of de portretten na een maand een permanente plek op de universiteit krijgen.
En die ene vrouw die al in de Senaatskamer hing? Dat is Sophia Antoniades. Zij was in 1929 de eerste vrouwelijke hoogleraar (middeleeuws en modern Griekse) die aan de Universiteit Leiden benoemd werd. Haar portret wordt uiteraard niet weggehaald, maar krijgt deze maand een speciaal plekje in de Senaatskamer.