Afpersen met bitcoins: geniaal of dom?

De Jumbo-afperser in Groningen dreigt met nieuwe bomaanslagen als hij geen geld krijgt. Niet zomaar geld, maar bitcoins. Is 'ie een genius of een gekkie?

De afperser - vermoedelijk een man tussen de 20 en 40 jaar - legde al meerdere bommen bij een paar filialen van Jumbo. Hoeveel van het digitale geld hij eist, wil de politie niet zeggen, maar het gaat om een "fors bedrag". Maar is dat dan nog wat waard, de bitcoin? "In het begin was het een quick win", zegt techredacteur Rachid Finge. "Bitcoins leven niet heel erg meer, vooral omdat de waarde nogal weggezakt is."

Begin juni stuurde de afperser een kaartje naar de supermarkt, met daarin een explosieve stof en de boodschap dat hij niet stopt voordat hij z'n bitcoins krijgt.

Dit was de kaart die de afperser naar de Jumbo stuurde

Anoniem?

Betaling via bitcoins lijkt een bewuste keuze van de afperser. Hij weet aardig wat van explosieven, elektronica en computers, zegt onderzoeksleider Rob Vos van de politie. En hij zou nauwkeurig te werk gaan. Slim dus, losgeld via bitcoins?

Nou, nee. "Er wordt vaak gedacht dat bitcoinbetalingen anoniem zijn, maar eigenlijk is het juist supertransparant", zegt ondernemer en bitcoin-expert Rutger van Zuidam. "Iedere gebruiker heeft een eigen (anonieme) digitale portemonnee met een soort IBAN-nummer. Elke transactie is gekoppeld aan dat nummer en komt in een soort digitaal grootboek terecht, dat iedereen kan inkijken. Je laat dus altijd sporen achter, breadcrumbs, ook al weet niemand nog je naam."

Hoe dat digitale grootboek precies werkt, check je hieronder:

Geen naam, geen probleem toch?

Dat klopt, alleen kan je dan niet zoveel meer met je digitale geld. Op het moment dat je iets met bitcoins koopt of ze laat omzetten in klinkende munten, val je door de mand. Bij dat eindpunt is namelijk wel je naam of adres bekend. "Als crimineel met je bitcoins iets bestellen bij Thuisbezorgd.nl zit er dus niet in, want dan is het voor de politie een koud kunstje je thuis te vinden", legt Tweakers-redacteur Krijn Soeteman uit.

Je kan alleen anoniem blijven als je de bitcoins binnen het systeem houdt, of ze uitgeeft via zwarte marktplaatsen, zoals het inmiddels opgerolde Silk Road. "Maar ook dan is de kans groot dat je uiteindelijk gelinkt kan worden aan iemand die wel bekend is, en dan alsnog tegen de lamp loopt", zegt Soeteman.

Geef je de bitcoins uit op een officiële website, dan is je anonimiteit verdwenen.

Volgen en afwachten?

Mocht de Jumbo-afperser bitcoins krijgen, dan lijkt dus het een kwestie van zijn transacties volgen totdat hij of zij een fout maakt. Maar zo makkelijk wordt het niet. "Dat kan een enorme klus zijn", zegt Soeteman. "Er vinden elke seconde zoveel transacties plaats dat het niet meevalt ze allemaal goed bij te houden. Zeker als iemand veel kleine bedragen tegelijk overboekt, centen bijvoorbeeld."

"Het is een kat-en-muisspel met de crimineel", zegt Van Zuidam. Volgens hem zou de politie zich veel meer moeten verdiepen in de technologie. "Het is belangrijk dat opsporingsdiensten precies weten hoe het werkt."

De politie zegt dat ze de bitcoinkwestie hebben onderzocht, maar dat het nog niet heeft geleid tot aanhouding van de verdachte. "Wat we precies wel of niet gedaan hebben in dat onderzoek geven we niet prijs, ook om de verdachte niet op de hoogte te brengen", zegt een woordvoerder.

Meehelpen?

De politie is de afperser nog niet op het spoor en vraagt om zoveel mogelijk hulp van het publiek. Alles over de zaak is te checken op politie.nl/jumbo. Ook is de politie Groningen een facebookpagina gestart waar iedereen reacties kwijt kan.

Eerder waren al beelden vrijgegeven van de verdachte:

Beelden politie Groningen Jumbo

Overigens worden bitcoins aan de lopende band gebruikt voor losgeld. Bijvoorbeeld in zaken waarbij computervirussen je bestanden gijzelen tot je losgeld betaalt. Dat soort geld zien de criminelen vaak graag in bitcoins.

Voorzover bekend is dit de eerste keer dat iemand bitcoins eist in combinatie met fysieke dreiging van bommen.

Deel artikel: