Hoe platenbazen ervoor zorgen dat jij meezingt

Wat wordt de nieuwste megahit en levert dus bakken met geld op? Platenmaatschappijen en streamingdiensten investeren miljoenen in big data om daarachter te komen.

De namen Next Big Sound, Echo Nest en Semetric zeggen je waarschijnlijk niks, maar het zijn drie bedrijven die heel belangrijk zijn voor de muziekindustrie. Allemaal doen ze ongeveer hetzelfde: analyseren waar mensen naar luisteren en vaststellen wat de trends zijn in de muziek door onder meer YouTube en social media te monitoren.

Miljoeneninvesteringen

Ze werden kort geleden voor tientallen miljoenen dollars overgenomen: Next Big Sound door internetradiostation Pandora, Echo Nest door Spotify en Semetric door Apple.

Die miljoeneninvesteringen zijn niet zo vreemd, gezien de moordende concurrentie tussen streaming muziekaanbieders Spotify, Tidal, Rhapsody en Apple Beats. Ook platenmaatschappijen willen meer dan ooit weten waar jij naar wil luisteren.

Sinds eind jaren 90 zijn muziekverkopen wereldwijd enorm gedaald. Tussen 1999 en 2013 halveerde de omzet van de muziekindustrie in Amerika.

Van akkoorden tot outro

Ook het kleinere Amerikaanse bedrijf Hit Songs Deconstructed analyseert de Amerikaanse hitlijsten op alle mogelijke manieren: waar gaan de liedjes over, welk instrument speelt de hoofdrol, wanneer begint het refrein en hoe lang duurt het outro. Via betaalde abonnementen kunnen platenbazen en artiesten zien wat de trends zijn en hoe ze er het beste op kunnen inspelen.

"Onze data laten zien waarom hits hits zijn geworden", zegt Directeur David Penn. En dat kan soms iets heel geks zijn: "Bijvoorbeeld Blank Space van Taylor Swift. Daar zit de tekst I've got a blank space baby and I'll write your name in. En dan hoor je het geluid van een klikkende pen tussendoor. Dat zijn dingen die een nummer eruit laten springen."

Eigenschappen hits in de Amerikaanse hitlijsten (eerste maanden van 2015):

Prominent instrument: gitaar

Lengte van het intro: 10-19 seconden

Thema: liefde/relaties

Aantal woorden van de titel: 3

Gebruik van instrumenten: mix van akoestisch en elektronisch

Bron: Hit Songs Deconstructed

Dat lijkt nergens op

Niet iedereen is even enthousiast over het gebruik van big data in de muziek. Radio-dj Patrick Kicken ziet er bijvoorbeeld weinig in: "Neem nummers als Bohemian Rhapsody van Queen of Somebody That I Used to Know van Gotye. Dat zijn superhits die juist zo succesvol zijn geworden, omdat ze nergens op lijken en nergens op wilden lijken. Niemand zag hun succes aankomen."

Door te kijken naar wat er 'in' is en daar op in te spelen krijg je volgens hem al snel eenheidsworst. Kicken: "Kijk naar dubstep. Dat was in het begin super spannend, maar al snel was alles ineens dubstep en dan is het ook heel snel weer afgelopen."

Eigen smaak

Ook singer-songwriter Eefje de Visser heeft weinig op met deze ontwikkeling. "Ik ga uit van mijn eigen smaak en wat ik tof vind. Bij het schrijven van nieuwe nummers kijk ik helemaal niet naar wat hip is. Je haalt wel veel inspiratie uit wat er al gedaan is, natuurlijk, maar ik probeer me juist te onderscheiden."

Muzikant David Plantz gebruikte de analyses en rapporten om een paar nummers te schrijven, maar was er ook niet tevreden over. "Die nummers werden niet zo goed. Je moet de hele tijd nadenken of je juist wel bepaalde trends toepast of ze bewust negeert."

Maar David Penn van Hit Songs Deconstructed zegt dat big data ook weer niet zo nieuw is. De muziekindustrie is volgens hem altijd gericht geweest op trends: "De producers en platenbazen van vroeger deden hun huiswerk ook goed. Het verschil is dat wij dat huiswerk nu voor ze doen."

Hij vindt niet dat zijn bedrijf leidt tot meer van hetzelfde, maar muzikanten juist helpt. "Wij geven aanstormende singer-songwriters het gereedschap om hun unieke talent zo goed mogelijk te benutten."