Het basisinkomen: sommige gemeenten praten er over, maar Nijmegen is de eerste gemeente waar ook echt een meerderheid in de gemeenteraad lijkt te zijn voor het plan. Dat bleek uit een debat gisterenavond.
Het basale idee van een basisinkomen is dat iedereen een bepaald bedrag per maand krijgt om van te leven. En daarvoor hoef je helemaal niets terug te doen. Een soort van gratis geld dus.
Mensen worden nu gestraft als ze bijvoorbeeld vrijwilligerswerk of deels betaald werk willen doen.
Geen straf meer
In Nijmegen wil de gemeente experimenteren met een kleine groep: mensen met een uitkering. Zij houden hun uitkering, maar hoeven niet meer verplicht te solliciteren of andere tegenprestaties te verrichten. De exacte bedragen moeten nog worden bepaald.
Het idee erachter is dat deze mensen niet meer zoveel tijd kwijt zijn aan het invullen van formulieren. Daarnaast moet het makkelijker worden om (gedeeltelijk) te gaan werken. Ook moet de gemeente goedkoper uit zijn door minder bureaucratische rompslomp.
"Mensen worden nu gestraft als ze bijvoorbeeld vrijwilligerswerk of deels betaald werk willen doen", schrijven Lisa Westerveld en April Ranshuijsen van GroenLinks Nijmegen. "Terwijl het juist goed is om ondernemerschap en actief burgerschap zoveel mogelijk te stimuleren."
Lekker op de bank
Sylvester Eijffinger, hoogleraar financiële economie, ziet het basisinkomen niet echt zitten. "Het klinkt allemaal heel mooi en goed, maar ik denk dat het onbetaalbaar en onuitvoerbaar is."
Hij denkt juist dat mensen niet zullen gaan werken. "De mensen die vrijwilligerswerk gaan doen, waren dat toch al van plan. Je hebt veel mensen die zeggen: als ik een basisinkomen krijg, ga ik lekker op de bank zitten."
Meerdere gemeenten zijn bezig met vergelijkbare plannen als in Nijmegen, al noemen zij het geen basisinkomen.
Een immens deel van al het werk is nu al onbetaald. Vrijwilligerswerk, zorg, opvoeden, het huishouden: de OESO schat de waarde op de helft van het bbp. Zonder meer inkomenszekerheid kunnen burgers niet nog meer tijd maken voor elkaar. Juist een basisinkomen zou dat oude ideaal, solidariteit, nieuw leven inblazen.
Sara
Sara vindt het plan wel wat. Ze krijgt een Wajong-uitkering (die heb je in principe je hele leven) vanwege psychische problemen, maar probeert ook haar master Onderwijskunde aan de Radboud Universiteit te halen. En af en toe wat werkervaring is ook niet mis.
Maar dat is niet altijd even makkelijk. "Toen ik bij een stichting stage liep, kreeg ik 1,30 euro per uur", zegt ze. "Ik moest mijn loonstrookjes steeds opsturen, dat werd vervolgens afgetrokken van mijn uitkering. Het was vooral heel veel gedoe."
"Ik hoor van veel mensen om me heen dat ze wel willen werken, maar dat het lastig is vanwege dit soort papierwerk", vertelt Sara. "Een basisinkomen zou mensen meer motiveren om te gaan werken. Op het moment dat je jezelf kan onderhouden, heb je dat inkomen niet meer nodig."