Koningsdag nieuwe stijl lijkt er in de grote steden definitief een nieuwe traditie bij te hebben: lachgas. Naast het koekhappen, tompoezen eten en vrijmarkten, hoort het inhaleren van een aantal ballonnen er voor veel mensen helemaal bij. Een roes van een paar minuten, en weer door met feesten.
In Amsterdam en Utrecht leek het aantal illegale lachgasballonverkopers dit jaar groter dan ooit. Waar liefhebbers vorige jaren nog wel eens even moesten zoeken naar een verkoper, vindt de handel nu open en bloot plaats. Sommige verkopers maakten zelfs reclame met bordjes op de weg.
Student Elske (20) liep van Amsterdam-Zuid naar festival Kingsland en zag een rij lachgasverkopers staan: "Ik zag zeker twintig verkopers langs de weg. Er stonden bordjes met: 'Koop hier bier en lachgas' en 'Koop hier een extra koningslach'. De politie stond er letterlijk naast en zei er niets van, dus wij dachten dat het gewoon legaal was."
Geen boetes
Maar het verkopen van lachgas is verboden. Hoewel de grootschalige handel in gaspatronen en ballonnen op Koningsdag bekend is bij de politie in Amsterdam, zijn er maandag geen boetes uitgedeeld. "Het heeft voor ons geen prioriteit om op te treden, omdat het vrijuit te koop is", laat een woordvoerder weten. Ook de politie in Utrecht heeft geen enkele verkoper op de bon geslingerd.
Lachgas is inderdaad zo gekocht: je hebt er een slagroomspuit en wat patronen voor nodig. Dat merkten ze ook een kookwinkel in Rotterdam, waar de interesse voor slagroomspuiten vlak voor Koningsdag opeens enorm toenam. "Het lijkt wel alsof steeds meer mensen van die dingen komen halen", zegt een medewerker.
NOS
NOS
NOS
NOS
NOS
"Vlak voor Koningsdag waren de doosjes met slagroompatronen niet aan te slepen", zegt de medewerker. "Sommige mensen verspraken zich zelfs en vroegen om lachgaspatronen, in plaats van slagroom."
Daarom vragen ze bij de winkel wel om legitimatie. "Als mensen er heel jong uit zien, altijd. Zijn ze dan jonger zijn dan 16 jaar? Krijgen ze niets mee van me, maar waarschijnlijk komt dan even later de oudere vriend of vriendin ze halen. Je kan het dus niet echt tegenhouden."
Niet lachen?
En dat is het niet voor niets, want aan lachgas kleven risico's. Lachgas valt onder de Geneesmiddelenwet en je mag het niet in ballonnen verkopen, dan is het namelijk een drug.
Als je lachgas neemt, loop je kans op misselijkheid, hoofdpijn en duizeligheid. Ook kan het gebruik ervan uiteindelijk leiden tot schade aan de hersenen en het ruggenmerg. De kans dat je eraan verslaafd raakt, is wel klein.
Het Trimbos Instituut constateerde eerder al dat het lachgasgebruik explosief is gestegen. "We zien het met het festivalseizoen en op Koningsdag", zegt Daan van der Gouwe. "Maar er worden weinig incidenten gemeld. Daarom is het goed mogelijk dat de politie de prioriteiten ergens anders legt. Maar dan kan het beeld ontstaan dat het legaal is en dat het bij Koningsdag hoort, net zoals oranjebitter."
Geen prioriteit dus voor de politie, terwijl ze met andere maatregelen wél heel streng zijn. Zo zitten ze er bijvoorbeeld bovenop als je meer dan één biertje in de supermarkt probeert te kopen op Koningsdag. Als je wildplassend wordt betrapt, krijg je een boete. Maar bij lachgas is dat dus anders.
Als er iets strafbaars gebeurt, moet de politie optreden, zegt een woordvoerder van het ministerie van Justitie daarover. "De politie kan handelend optreden, maar dat is hun eigen afweging. Als je te hard rijdt, kan de politie ook beslissen je wel of geen boete te geven."
Aangezien er geen incidenten zijn gemeld of boetes zijn uitgedeeld, is er wat betreft het ministerie van Justitie verder helemaal niets aan de hand.