Een vrouw uit New York heeft een opmerkelijke primeur: ze mag van de rechter scheiden via Facebook. In 2009 trouwde de dame met een Ghanese man, maar de relatie liep al snel op de klippen. Ze heeft al tijden alleen via de telefoon en Facebook contact met haar man en weet niet waar hij woont. Om te kunnen scheiden moet ze hem de scheidingspapieren kunnen sturen. Van de rechter mag ze dat nu doen met een privé-bericht op Facebook.
Een opmerkelijke stap, maar in Nederland hoeven we dit soort foefjes niet uit te halen als je wettelijk uit elkaar wilt. Hier zorgen gerechtsdeurwaarders ervoor dat gerechtelijke stukken bij de juiste mensen terecht komen: "Dat is allemaal bij wet geregeld", zegt Wilbert van de Donk, voorzitter van de beroepsvereniging van gerechtsdeurwaarders.
Langs de deur
Een proces start bijna altijd met het oproepen van de partijen in een dagvaarding: een uitnodiging om op zitting te komen bij de rechtbank. Een deurwaarder probeert eerst altijd zo'n stuk persoonlijk te overhandigen. Als dat lukt, dan maakt de deurwaarder een ontvangstbewijs.
Lukt dat niet, dan probeert de deurwaarder het stuk achter te laten bij een huisgenoot of iemand anders die redelijkerwijs het stuk op tijd bij de juiste persoon kan krijgen.
In de krant
Hoe goed zo'n deurwaarder z'n werk ook doet: soms is iemand onvindbaar. "Soms hebben mensen geen vaste woon- of verblijfplaats. Of staan ze wel ergens ingeschreven, maar is het duidelijk dat ze daar allang niet meer wonen", zegt Van de Donk. "Dan plaatsen we een advertentie in de krant. Dat is best duur, want dat gaat tegen het commerciële tarief. Dan moet je denken aan 200 á 300 euro per bericht."
Dagelijks vind je zulke juridische berichten in de zoekertjes achterin. Dan gaat het niet alleen om scheidingen, maar ook over faillissementen, erfenissen en andere zaken waarbij dagvaarden soms niet lukt. "Dan hebben we het over 45.000 berichten per jaar. En dat terwijl niemand ze leest", zegt Van de Donk. "Daarom wordt de wet per 1 juli aangepast. Dan hoeven we dat soort berichten alleen nog in de digitale Staatscourant te plaatsen."
Dan kan een proces toch beginnen en kan een rechter gewoon uitspraak doen. Die uitspraak moet de deurwaarder opnieuw proberen te overhandigen, maar die eindigt dan waarschijnlijk weer in de Staatscourant. Op die manier kun je in Nederland van iemand scheiden zonder dat diegene het doorheeft.
Maar niet op Facebook
In de Staatscourant is de kans dat iemand het bericht leest waarschijnlijk nog kleiner dan op Facebook. Toch ziet Van de Donk de Facebook-dagvaarding niet snel overwaaien naar Nederland. "Dat ligt allemaal vast in wet- en regelgeving. Alleen bij een kort geding zou het nog kunnen. Daar gaat alles zo snel dat er geen tijd is om een gerechtsdeurwaarder in te schakelen", zegt Van de Donk.