De Randstad dreigt langzaam dicht te slibben. De files nemen toe en treinen zijn vaak overvol. En er worden alleen maar meer reizigers verwacht. Zonder nieuw beleid komt Nederland de komende jaren tot stilstand.
De berekeningen liegen er niet om, blijkt uit het Mobiliteitsbeeld van 2016 en de Nationale Markt- en Capaciteitsanalyse. Het vervoer groeit vooral in, rond en tussen de grote steden. Zonder maatregelen wordt er de komende vijf jaar 70 procent meer files verwacht. En ook in de trein wordt het een stuk drukker, terwijl het spoor nu maximaal belast is.
Bekijk in deze animatie wat Nederland te wachten staat.
Consultant Tom Snoeijink rijdt drie keer per week met de auto van Amsterdam naar Capelle aan den IJssel voor zijn werk. Een ritje van 40 minuten, als er niemand op de weg is. Alleen komt dat bijna nooit voor, op dit traject staat bijna altijd file. "Ik reken zo'n 30 à 40 minuten extra omdat er simpelweg te veel auto's op de weg zijn."
De trein vindt Snoeijink geen optie. "Dan doe ik er al gauw een uur en drie kwartier over. Daarnaast moet ik dan vier of vijf keer overstappen en het traject Amsterdam-Rotterdam is altijd druk." Dat het alleen nog maar drukker gaat worden, noemt hij schokkend. "Dit is onacceptabel voor Nederland. Er moet iets aan gedaan worden."
De Mobiliteitsalliantie, een samenwerkingsverband van vervoersorganisaties, waaronder NS, de ANWB, de auto-industrie en de Fietsersbond, wil dat er tenminste een miljard extra per jaar wordt geïnvesteerd in infrastructuur, om onder meer knelpunten op te lossen.
Maar volgens de meeste vervoersdeskundigen is meer asfalt of meer spoor niet de oplossing. "Als je echt iets wilt doen aan de filedruk, zal je ook iets aan de tarieven moeten doen. Dat geldt zowel op de weg als op het spoor", zegt Erik Verhoef hoogleraar ruimtelijke economie. "Je kunt wel door blijven bouwen, maar dan krijg je een land waar minder mensen willen wonen. Het gaat ten koste van de open ruimte en natuur."
Er kan veel winst worden behaald met het duurder maken van drukke tijden en trajecten.
Net als veel andere experts pleit Verhoef voor een vorm van rekeningrijden. "Maar dat moet wel op een slimme manier gebeuren. Op drukke tijden en plaatsen moet het duurder worden, of goedkoper op rustige tijden. Daar kan veel winst mee worden behaald."
Uit experimenten blijkt dat 20 procent minder reizigers in de spits reizen als er een lager tarief geldt in de daluren. De NS begint na de zomer een test om drukte tijdens de spits te verspreiden. Reizigers die de piek van de spits mijden, krijgen meer korting.
Ook steeds meer vervoersbedrijven zien duurder rijden op drukke tijden zitten. Zelfs de ANWB is niet meer pertinent tegen. In de formatie wordt ook over rekeningrijden gesproken. Maar de verdeeldheid daarover is groot. D66 is voor, de andere partijen zijn minder enthousiast. De Mobiliteitsalliantie staat positief tegenover rekeningrijden, maar wil niet dat reizen duurder wordt.
Ook Snoeijink zou niet meteen in de auto springen als zijn dagelijks ritje naar Capelle aan den IJssel tien euro meer zou kosten. "Als ik dat kan afspreken met mijn werkgever dan is het een optie. Maar als ik het zelf moet betalen, zou ik toch twee keer nadenken."
