Hoewel ze goed geïntegreerd zijn, leeft een groot deel van de Molukkers in Nederland geïsoleerd. In de Molukse wijken koesteren ze hun eigen identiteit. Niet-Molukkers zijn er vaak niet welkom, tenzij getrouwd met een Molukker. "Gemengde huwelijken konden we niet tegenhouden, dus hebben we de toelatingscriteria aangepast."
Elijah Latupeirissa woont samen met 74 andere gezinnen in de Molukse wijk in Hoogeveen. Ook daar moet de wijk vooral Moluks blijven, wat ook ooit de belofte was van de Nederlandse regering. "Het heeft te maken met ons historisch-perspectief, en dat willen graag in stand houden", vertelt hij.
In 2014 verzette de buurt zich tegen de komst van een Nederlands gezin. Vrijgekomen huizen in de wijk zijn alleen bestemd voor Molukkers, vindt Melanie Tuasuun van de Molukse raad. "De huizen zijn voor kinderen of kleinkinderen van de oorspronkelijke bewoners. En als die er niet zijn, wordt er gekeken naar de hele Molukse gemeenschap in Nederland."
In Nijmegen heeft een woningbouwvereniging onlangs afgesproken om de woningen in de Molukse wijk Hatert weer alleen toe te wijzen aan Molukkers. En ook in Gennep wil de Molukse gemeenschap het exclusieve recht op woningen terug.
Naast een begraafplaats
Van de 71 Molukse wijken in Nederland zijn er nu nog 45 over. De enclaves werden in de jaren 60 gebouwd aan de rand van steden en dorpen, langs een snelweg, bij een begraafplaats of grenzend aan een industrieterrein.
Molukkers bouwden er een leven op, tien jaar nadat zij in Nederland waren aangekomen. Een aarzelend nieuw begin, want de meerderheid van de Molukkers verkeerde in de veronderstelling dat hun verblijf hier tijdelijk zou zijn. Zodra het weer veilig was in hun thuisland, de Republiek der Zuid-Molukken, zouden ze terugkeren. Die tijd kwam niet.
De Molukse wijken waren ghetto's, als niet-Molukker kwam je er niet.
Frank Westerman, onlangs dubbel bekroond voor zijn boek Een woord een woord over de achtergronden van de Molukse gijzelingen in de jaren 70, groeide op in Assen, een stad met drie Molukse wijken.
Volgens hem was de provinciehuis-gijzeling in 1978 in zijn stad een kantelpunt. "Daarna is er ingezet op beter begrip en de erkenning dat Molukkers een andere identiteit hebben."
Vanuit de gedachte van groepsgewijze integratie koos de overheid voor eigen wijken voor Molukkers. "Dat waren getto's, het was er onveilig. Als niet-Molukker kwam je er niet meer", zegt Westerman, die vindt dat de Nederlandse overheid mede-verantwoordelijk is voor het isolement.
Ook in de wijk Lunetten bij Vught wordt de Molukse identiteit streng bewaakt. Een Nederlandse vrouw was er niet welkom. Toch is wethouder Peter Pennings trots op de wijk.
Volgens hem is het behouden van Lunetten het inlossen van een schuld. "Die mensen hebben in het begin ongelooflijk kou geleden. Ze woonden in niet-geïsoleerde barakken. Het was afzien."
Pennings pleit ervoor dat Lunetten tot cultureel erfgoed wordt verklaard. "Ik ben er trots op dat we kunnen laten zien hoe de geschiedenis was en hoe het nu nog steeds is."
